>
Fa   |   Ar   |   En
   حافظ و نقد اجتماعی  
   
نویسنده مهرآوران محمود ,قاسمی مهدی
منبع پژوهش هاي دستوري و بلاغي - 1396 - دوره : 7 - شماره : 11 - صفحه:187 -212
چکیده    یکی از علت‌های دلنشینیِ غزلیات حافظ چندصدایی بودن آنهاست. غزل هایی که گرچه عرفانی اند، اجتماعی نیز هستند. غزل های اجتماعی‌ حافظ آمیخته با طنز، حدیث نفس و درد جامعه‌اند. در میان این آمیختگیِ نکات عرفانی و طنز، صدایی رسا شنیده می شود؛ صدایی که منتقدانه و زیرکانه به‌نقد جامعه برخاسته است تا در هیاهوی ادعاهای مدعیان و ستم‌های فرادستان، فریاد انسانیت سر دهد. در این نوشتار نگاه منتقدانۀ حافظ را در چهار عنوان بررسی و با شواهد مربوط تحلیل کرده‌ایم: نقدهای حکومتی، نقد نهادها و مظاهر عقیدتی اجتماعی، نقد رفتارهای اخلاقی اجتماعی و نقد صفات شخصی. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که حافظ شاعری منتقد و نقّادی تیزبین است؛ نقد‌های حافظ، نقدهایی درونی اند که بیش از آنکه جامعه را مسئول نواقص اجتماعی بداند، خود انسان را به ایجاد نقص های اجتماعی متهم می کند؛ یعنی حافظ نقدهای اجتماعی خود را بیشتر به انسان و رفتار او که نمود و نماد جامعۀ خود است وارد می کند. او انسان را سازندۀ اجتماع خود می داند و به همین دلیل جامعه را چه مثبت باشد و چه منفی زاییدۀ نوع رفتار افراد همان جامعه می داند
کلیدواژه نقد، نقد اجتماعی، حافظ، جامعه
آدرس دانشگاه قم, گروه زبان و ادبیات فارسی, ایران, دانشگاه قم, ایران
پست الکترونیکی ghasemi_mahdi58@yahoo.com
 
   Hafiz And Social Criticism  
   
Authors mehravaran mahmoud ,ghasemi mehdi
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved