جستاری در شگرد طنز و انواع آن در مقالات شمس

طنز یکی از انواع شیوه‌های بیان است؛ شیوه‌ای هنری و اثرگذار در بیان و انتقال انواع مضامین. کاربرد طنز به شیوه‌ها و مقاصد مختلف در انواع آثار هنری به کار گرفته می‌شود. مقالات شمس تبریزی در شمار متونی است که این شیوه بیان در آن سهمی برجسته دارد. با توجه شخصیت شمس و کارکردی که طنز در انتقال موثر آموزه‌های حکمی و معرفتی دارد، این نکته قابل انتظار است. بر اساس مطالعه پیش رو می‌توان گفت طنز در مقالات، شیوه‌ای برجسته در بیان است که به شکلی گسترده و در انواع اشکال آن با توجه به انواع طنز در مباحث نقد ادبی امروز به کار گرفته شده است؛ طنز واژگانی، طنز مفهومی و طنز روایی انواعی مهم از طنزهایی به کار رفته در مقالات است. علاوه بر این، زبان شمس در مقالات با نازکی خاصی همراه است به طوری که می‌توان گفت سایه‌ای از طنز بر سراسر مقالات وجود دارد و لحن شمس به طور کلی صبغه طنزآمیز دارد. طنزی که علاوه بر ذهن وقاد و زبان پرورده شمس، برخاسته از اندیشه‌های حکیمانه و فرزانه‌منشی شمس است.