مقایسه اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه‌ای و تمرین‌های عملی عصب‌روانشناختی بر حافظه کاری و نشانگان‌ بالینی کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی

مقدمه: باتوجه به افزایش آمار کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی نسبت به سال‌های گذشته و نیز نیاز جامعه مبنی بر داشتن اطلاعات درست و دقیق علمی پیرامون این اختلال، ضروری است تا با انجام پژوهش و بررسی‌های دقیق تر در جامعه جهت درمان این اختلال اقدام شود‌‌.هدف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه ای و تمرین ‌های عملی عصب ‌روانشناختی بر حافظه کاری و نشانگان بالینی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی انجام شد.روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه این پژوهش کلیه کودکان 7 تا 11 سال مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بیش فعالی مراجعه کننده به روانپزشکان اطفال و روانشناسان کودک شهر تهران در ماه های فروردین تا شهریور سال 1401 بودند که از بین آنها با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 45 کودک انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مساوی 15 نفری جایگزین شدند. برای جمع ‌آوری اطلاعات از آزمون حافظه‌کاری وکسلر(wisc r) و  ویرایش چهارم مقیاس سوانسون، نولان و پلهام snap iv بهره برده شد. برای تحلیل داده ‌ها از نرم افزار spss و آزمون ‌های تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد.یافته ‌ها: نتایج نشان داد که هر دو مداخله بازتوانی شناختی رایانه ‌ای و تمرین ‌های عملی عصب ‌روانشناختی نسبت به گروه گواه تفاوت معنی ‌داری در مرحله پس آزمون و پیگیری بر حافظه کاری و نشانگان بالینی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش ‌فعالی ایجاد کرده‌اند.نتیجه ‌گیری: نتایج گویایی این است که در متغیرهای حافظه کاری و نشانگان بالینی، آموزش بازتوانی شناختی رایانه ای و تمرین های عملی عصب روانشناختی اثربخشی یکسانی داشته اند.  

comparing the effectiveness of computerized cognitive rehabilitation and practical neuropsychological exercises on working memory and clinical symptoms of children with attention deficit/hyperactivity disorder

introduction: considering the increase in the number of children suffering from attention deficit/hyperactivity disorder compared to previous years, as well as the need of the scientific community to have correct and accurate scientific information about this disorder, it is necessary to carry out scientific research and more detailed investigations in the society for treatment. this disorder should be treated.aim: this research was conducted with the aim of comparing the effectiveness of computerized cognitive rehabilitation and practical neuropsychological exercises on working memory and clinical symptoms of children with attention deficit/hyperactivity disorder.method: the research method was semi experimental with a pre test, post test and follow up plan with a control group. the population of this research was all children aged 7 to 11 with attention deficit/hyperactivity disorder who referred to pediatric psychiatrists and child psychologists in tehran in the months of april to september 1401, and among them, 45 children were selected using a targeted sampling method. they were randomly selected and replaced in three equal groups of 15 people. to collect data, the wechsler working memory test (wisc r), children’s illness symptoms questionnaire (csi 4), the fourth edition of the swanson, nolan and pelham snap iv scale and the wechsler children’s scale wisc v ds21 subtest were used. spss software and multivariate covariance analysis tests were used for data analysis.results: the results showed that both computerized cognitive rehabilitation intervention and neuropsychological practical exercises showed a significant difference in the post test stage and follow up on working memory and clinical symptoms of children with disorders. they have created attention deficit/hyperactivity disorder.conclusion: the results show that in working memory variables and clinical symptoms, computerized cognitive rehabilitation training and practical neuropsychological exercises have the same effectiveness.