اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و تحصیلی نوجوانان تیزهوش

مقدمه: بسیاری از مشکلات خانواده‌ها و جوامع کنونی ریشه در ناسازگاری‌های نوجوانان دارد. شناخت عوامل موثر بر سازگاری به‌ویژه در دوره نوجوانی که انحرافات رفتاری شدت می‌یابد از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف: پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و تحصیلی نوجوانان تیزهوش انجام شد.روش: پژوهش حاضر به روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان مدارس سمپاد (تیزهوشان) دوره متوسطه شهر سنندج در سال تحصیلی 1401-1400 بود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر بود که از دانش آموزان تیزهوشی که به فراخوان پژوهشگر جواب مثبت داده و در معیار سازگاری نمره زیر 15 کسب کرده بودند به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسه هفتگی و هر جلسه 90 دقیقه تحت مداخله قرار گرفت. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت والکر (1995) و پرسش‌نامه سازش‌یافتگی سینها و سینگ (1993) بود. جهت تحلیل داده‌ها از شاخص‌های توصیفی و تحلیل کوواریانس و نسخه 22 نرم‌افزار spss استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی مبتنی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت به‌صورت معناداری موجب افزایش نمره کلی سازگاری (44.45 f=، 0.01 > p)، سازگاری عاطفی (32.87 f=، 0.01 > p)، سازگاری اجتماعی (8.83 f=، 0.01 > p) و سازگاری تحصیلی (23.54 f=، 0.01 > p) در نوجوانان تیزهوش شد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، درمانگران و متخصصان سلامت می‌توانند از برنامه آموزش گروهی مبتنی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت برای بهبود ویژگی‌های مرتبط با سلامت به‌ویژه افزایش سازگاری در نوجوانان استفاده نمایند.

effectiveness of group education based on health-promoting lifestyle on the emotional, social, and academic adaptation of gifted adolescents

introduction: numerous challenges within families and contemporary societies stem from adolescent maladjustment. consequently, understanding the influential factors affecting adaptation holds significant importance, particularly during adolescence when behavioral deviations intensify.aim: this study aimed to investigate the effectiveness of group education based on a health-promoting lifestyle on the emotional, social, and academic adaptability of gifted adolescents. method: this research was conducted employing a semi-experimental design with pretest and posttest measures alongside a control group. the statistical population included all high school students enrolled in the national organization for development of exceptional talents schools in sanandaj during the 2021-2022 academic year. the study sample comprised 30 gifted students exhibiting scores below 15 on the adaptation criteria, selected via convenience sampling. these students were subsequently divided into two groups of 15: an experimental and a control group. the intervention for the experimental group spanned eight weekly sessions, each lasting 90 minutes. the data collection tools included the health-promoting lifestyle questionnaire developed by walker (1995) and the sinha and sing adjustment questionnaire (1993). descriptive statistics, covariance analysis, and spss software version 22 were utilized for data analysis. results: findings indicated that group education based on health-promoting lifestyle significantly increased the overall adaptation score (f = 44.45, p < 0.01), emotional adaptation     (f = 32.87, p < 0.01), social adaptation (f = 8.83, p < 0.01), and academic adaptation (f = 23.54, p < 0.01) among gifted adolescents.conclusion: the study’s outcomes suggest that healthcare practitioners and specialists can leverage the group education based on health-promoting lifestyle program to improve health-related attributes, particularly in improving adaptation among adolescents