مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با رفتار درمانی دیالکتیک بر خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی

مقدمه: بیماری های مزمن کلیوی از جمله مشکلات، تهدید کننده سلامت جسمی و روانی است.هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با رفتار درمانی دیالکتیک بر خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌­آزمون، پس‌­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل بیماران همودیالیزی بیمارستان های شفا و کلینیک جوادالائمه شهر کرمان در سال 1401 بود. براساس روش نمونه گیری در دسترس 45 نفر انتخاب و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیک) و یک گروه گواه جایگزین شدند (هر گروه 15 نفر). ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خودشناسی انسجامی قربانی (2008)، تنظیم هیجان گروس (2003) و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1996) بود. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره، آزمون تعقیبی توکی و نرم افزار spss نسخه 24 استفاده شد.یافته‌­ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین نمرات گروه گواه و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p). در مقایسه با گروه گواه، گروه های آزمایشی خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی را بهبود بخشیدند. با وجود اینکه بین دو رویکرد آزمایشی تفاوت معناداری وجود نداشت؛ اما تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به رفتار درمانی دیالکتیک اندکی بیشتر بود.نتیجه‌گیری: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیک روش هایی مناسب در افزایش خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی در بیماران همودیالیزی بود؛ لذا پیشنهاد می گردد از این درمان ها در کنار سایر درمان های پزشکی استفاده شود.

comparing the effectiveness of acceptance and commitment therapy and dialectical behavioral therapy on coherent self knowledge, emotional regulation and life quality of hemodialysis patients

introduction: chronic kidney diseases are one of the problems that threaten people’s physical and psychological health.aim: the present study aims to compare the effectiveness of acceptance and commitment therapy and dialectical behavioral therapy on coherent self-knowledge, emotional regulation and life quality of hemodialysis patients.   method: the present study is a semi-experimental one with a pre-test, post-test and a control group design. the statistical population of this research was hemodialysis patients of shafa hospital and javad al-aima clinic in kerman in 2022. for this research 45 hemodialysis patients were selected using convenience sampling and randomly placed into two experimental groups of effectiveness of acceptance and commitment therapy and dialectical behavioral therapy and a control group. the research tools included qorbani coherent self-knowledge (2008), gross emotional regulation (2003) and world health organization life quality (1996) questionnaire. the collected data were analyzed using covariance analysis or anacova statistical exams, tukey’s b post hoc exam using spss-24 statistical software.results: the result of covariance analysis showed significance difference between the experimental and control groups as (p<0.001). compare to the control group, improvements were observed in coherent self-knowledge, emotional regulation and life quality of hemodialysis patients participated in both experimental groups.conclusion: acceptance and commitment therapy and dialectical behavioral therapy, are proper methods in increasing coherent self-knowledge, emotional regulation and life quality of hemodialysis patients. it is recommended that these approaches can be used alongside other medical treatments.