مقایسه اثربخشی درمان هیجان‌مدار و طرحواره درمانی بر خودکارآمدی و مولفه‌های آن در معتادین با درمان نگهدارنده متادون، یک مطالعه کارآزمایی بالینی

مقدمه: درمان اعتیاد یکی از چالش های حوزه مطالعات سلامت روان است که بدون توجه به مولفه های روانشناختی به شکست می‌انجامد.هدف: هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان هیجان‌مدار و طرحواره درمانی بر خودکارآمدی معتادین با درمان نگهدارنده متادون بود.روش: مطالعه حاضر از نوع شبه تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل تمامی معتادین تحت درمان نگهدارنده متادون در کلینیک‌های ترک اعتیاد منطقه 5 تهران طی سال های 1401-1400 بود. که از این میان 3 کلینیک و 54 بیمار به ‌صورت هدفمند و براساس معیارهای ورود و خروج به پژوهش انتخاب‌ و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایدهی شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌ خودکارآمدی شرر (1982) بود. داده‌ ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرنی به کمک نرم افزار spss نسخه 26 تحلیل شدند.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که طرحواره درمانی خودکارآمدی را به شکل معناداری تحت تاثیر قرار داده است (f(1/167, 32/687)=43/881, p<0/001). همچنین درمان هیجان مدار نیز خودکارآمدی را در سطح معناداری بهبود بخشیده است (f(2, 56)=29/048, p<0/001). از سوی دیگر نتایج مقایسه این دو درمان با یکدیگر نشان داد که درمان هیجان‌مدار بر بهبود متغیر خودکارآمدی و مولفه «رویارویی با موانع» در معتادین با درمان نگهدارنده متادون در مرحله پس‌ آزمون اثربخشی بالاتری نسبت به  طرحواره درمانی داشته باشد.نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی هر دو درمان بر خودکارآمدی و مولفه های مربوط به آن، به درمانگران حوزه اعتیاد به ویژه بیماران تحت درمان با متادون پیشنهاد می شود از روش‌های درمانی حاضر جهت درمان مراجعین استفاده کنند و در این میان با توجه به اینکه درمان هیجان مدار برتری نسبی نشان داده است از این درمان به ویژه می‌توان برای بهبود رویارویی با موانع استفاده کرد.

comparing the effectiveness of emotion-focused therapy and schema therapy on self-efficacy and its components in addicts undergoing methadone maintenance treatment: a clinical trial study

introduction: addiction treatment is one of the challenges facing mental health studies, leading to failure if psychological components are not considered.aim: the present study aimed to compare the effectiveness of emotion-focused therapy and schema therapy on the self-efficacy of addicts undergoing methadone maintenance treatment.method: the research was a quasi-experimental study with a pretest-posttest control group design. the study population included all addicts undergoing methadone maintenance treatment in de-addiction clinics in district 5 of tehran during 2021-2022, of which 3 clinics and 54 patients were purposefully selected, based on the inclusion and exclusion criteria and placed randomly in two experimental groups and one control group. the research instrument was sherer’s general self-efficacy scale (1982). the data were analyzed using repeated measures anova and bonferroni post hoc test through spss-26.results: the results showed that schema therapy significantly affected self-efficacy (p<0.001, f(1.167, 32.687)=43.881). emotion-focused therapy also improved significantly self-efficacy (p<0.001, f(2, 56)=29.048). moreover, the results from comparing the two treatment methods indicated that in the post-test stage, emotion-focused therapy was more effective in improving self-efficacy and the component coping with obstacles in addicts undergoing methadone maintenance treatment than schema therapy.conclusion: considering the effectiveness of both treatments on self-efficacy and its components, it is suggested that therapists of addicts, especially patients treated with methadone, use these treatment methods to treat clients. additionally, as emotion-focused therapy had a relative superiority, it can be used especially to improve coping with obstacles.