ارائه مدل مسئولیت‌پذیری براساس سبک‌های هویت با نقش میانجی‌گری خودپنداره در دانشجویان دانشگاه‌های تهران

مقدمه: مسئولیت پذیری دانشجویان اثر تعیین کننده بر پیشرفت تحصیلی، موفقیت شغلی و سرنوشت جامعه دارد؛ بنابراین بررسی عوامل تاثیرگذار بر مسئولیت پذیری آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل مسئولیت پذیری براساس سبک های هویت با نقش میانجی‌گری خودپنداره انجام شد.روش: روش پژوهش از نوع همبستگی به شیوه تحلیل مسیر بود. جامعه پژوهش حاضر تمامی دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی و آزاد واحد علوم تحقیقات تهران در سال 1401 بودند. تعداد 411 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه مسئولیت پذیری کردلو (1395)، پرسشنامه سبک هویت (1989) و مقیاس خودپنداره راجرز (1957) بود. جهت تحلیل داده ها از نرم‌افزار amos نسخه 24 و spss نسخه 25 و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: ضرایب همبستگی محاسبه شده بین سبک‌های هویت اطلاعاتی، هنجاری و همچنین خودپنداره با مسئولیت‌پذیری مثبت و معنی دار و همبستگی بین سبک هویت سردرگم/ اجتنابی با مسئولیت‌پذیری منفی و معنی دار بود (0/01>p). همچنین ضرایب مربوط به تاثیر غیرمستقیم سبک هویت اطلاعاتی (t=5/17, β=0/028)، سبک هویت هنجاری (t=4/32, β=0/047) و سبک هویت سردرگم/ اجتنابی (t=-3/27, β=-0/056) با میانجی‌گری خودپنداره بر مسئولیت پذیری معنی‌دار بود (0/05>p). ضرایب مسیر مستقیم هر سه سبک هویت نیز در پیش‌­بینی مسئولیت پذیری معنی‌دار بود (0/01>p).نتیجه‌گیری: نتایج نشان دهنده آن است که خودپنداره براساس سبک‌های هویت، مسئولیت پذیری را میانجی‌گری می‌نماید؛ بنابراین متولیان امر باید سعی کنند نسبت به مسئولیت‌پذیری دانشجویان براساس سبک‌های هویت تدابیر لازم را اتخاذ نمایند.

development of a responsibility model based on identity styles with the mediating role of self-concept for the students of tehran universities

introduction: students’ sense of responsibility has a substantial impact on their academic and professional progress, as well as the future of their society. therefore, it is necessary to examine and identify factors influencing their sense of responsibility.aim: the present study aimed to propose a model of responsibility based on identity styles with the mediating role of self-concept.method: in this correlational study, the path analysis method was applied. the study population consisted of all students of tehran university of medical sciences, shahid beheshti university of medical sciences, and science and research branch of islamic azad university in 2022. a total of 411 students were selected via random cluster sampling. the data collection tools were kurdlo’s responsibility questionnaire (2015), identity style inventory (1989), and rogers’ self-concept scale (1957). pearson’s correlation coefficient test was carried out using amos version 24 and spss version 25 for statistical analysis.results: the correlation coefficients indicated significant positive correlations between informative and normative identity styles and the sense of responsibility, with the mediating role of self-concept, while the diffuse/avoidant identity style had a significant negative correlation with the sense of responsibility (p<0.01). moreover, the coefficients were significant for the indirect effects of informative identity style (β=0.028, t=5.17), normative identity style (β=0.047, t=4.32), and diffuse/avoidant identity style (β=-0.056, t=-3.27) on the students’ sense of responsibility, with the mediating role of self-concept (p<0.05). the direct path coefficients for all three identity styles in predicting responsibility were also significant (p<0.01).conclusion: the present results showed that self-concept mediated the students’ sense of responsibility based on identity styles. therefore, authorities should take the necessary measures to improve the students’ sense of responsibility, depending on their identity styles.