رابطه‌ی پریشانی روانشناختی و علائم جسمانی سوء هاضمه عملکردی با نقش میانجی‌گری تصاویر ذهنی مرتبط با درد، حساسیت احشایی، فاجعه‌آفرینی درد و خودکار‌آمدی درد

مقدمه: سوء هاضمه عملکردی جزء گروهی از اختلالات گوارشی است که علائم روانی در بروز آن نقش قابل توجهی دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه‌ی پریشانی روانشناختی و علائم جسمانی سوء هاضمه عملکردی با نقش میانجی‌گری تصاویر ذهنی مرتبط با درد، حساسیت احشایی، فاجعه‌آفرینی درد و خودکارآمدی درد انجام شد.روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی مقطعی انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی افراد مبتلا به سوء هاضمه عملکردی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های گوارشی شهر اصفهان در سال 14001399 بود که 363 نفر از بین آن‌ها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس، شاخص سوء هاضمه نپین، پرسشنامه تصاویر ذهنی درد مزمن، شاخص حساسیت احشایی، مقیاس فاجعه‌آفرینی درد و پرسشنامه خودکارآمدی درد مزمن بود. از نرم‌ افزارهای smartpls، spss نسخه 23، شاخص‌های توصیفی و معادلات ساختاری برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد مسیر مستقیم پریشانی روانشناختی (0/329)، تصاویر ذهنی مرتبط با درد (0/396) و فاجعه‌آفرینی درد (0/234) به علائم جسمانی معنی‌دار بود. همچنین مسیر غیرمستقیم پریشانی روانشناختی به علائم جسمانی با میانجی‌گری تصاویر ذهنی مرتبط با درد (0/052)، فاجعه‌آفرینی درد (0/231)، خودکارآمدی درد بر تصاویر ذهنی مرتبط با درد (0/058) و حساسیت احشایی بر تصاویر ذهنی مرتبط با درد (0/246) معنی‌دار بود.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد تصاویر ذهنی مرتبط با درد، حساسیت احشایی، فاجعه‌آفرینی درد و خودکارآمدی درد نقش واسطه‌ای میان پریشانی روانشناختی و علائم جسمانی سوء هاضمه عملکردی دارد. پیشنهاد می‌شود این عوامل در برنامه‌های درمانی بیماران گنجانده شود تا به تبع آن از عود مجدد بیماری، تشدید علائم و بار بیماری کاسته شود.

Relationship between psychological distress and physical symptoms of functional dyspepsia with the mediating role of pain related mental imagery, visceral sensitivity, pain catastrophizing and pain self-efficacy

Introduction: Functional dyspepsia is a group of gastrointestinal disorders in which the psychological symptoms play a significant role in their incidence.Aim: The aim of this study is determination of the relationship between psychological distress and physical symptoms of functional dyspepsia with the mediating role of painrelated mental imagery, visceral sensitivity, pain catastrophizing and pain selfefficacy.Method: The present study is conducted using the descriptive crosssectional method. The statistical population includes all patients with functional dyspepsia referred to gastrointestinal clinics of Isfahan in 20212022. The statistical population consists of 363 people who are selected by the convenience sampling. Instruments include Depression Anxiety Stress Scale, Nepin Dyspepsia Index, Chronic Pain Mental Image Questionnaire, Visceral Sensitivity Index, Pain Catastrophizing Scale and Chronic Pain SelfEfficacy Questionnaire. Software such as smartPLS, SPSS23 and descriptive indices and structural equations are used for data analysis.Results: Results showed that the direct path of psychological distress (0.329), painrelated mental imagery (0.396) and pain catastrophizing (0.234) to physical symptoms were significant. Also, the indirect paths from psychological distress to physical symptoms through the mediating painrelated mental imagery, pain catastrophizing, and selfefficacy on painrelated mental imagery and visceral sensitivity on painrelated mental imagery with values of 0.052, 0.231, 0.058 and 0.246 respectively had significant relations.Conclusion: The results show that the painrelated mental imagery, visceral sensitivity, pain catastrophizing and pain selfefficacy play a mediating role between the psychological distress and physical symptoms of functional dyspepsia. It is suggested that these factors are included in patients treatment plans to reduce recurrence, exacerbation of symptoms and burden of the disease.