رهیافتی به کاربست مفهوم سواد بصری در آموزش با بهره‌‌گیری از اهداف آموزشی بلوم

هدف: این پژوهش در راستای کاربردی‌‌سازی مفهوم سواد بصری در آموزش، به تبیین کاستی‌‌ها و نیز طبقه‌‌بندی مهارت‌‌ها و صلاحیت‌‌های ارائه شده برای مفهوم سواد بصری مبتنی بر اهداف آموزشی بلوم پرداخته است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. در فرآیند اجرای تحقیق، نخست اطلاعات اسنادی و ادبیات پژوهش به روش کتابخانه‌‌ای گردآوری شد. سپس، با استفاده از استدلال منطقی، مهم‌ترین فهرست استانداردها و مهارت‌‌های سواد بصری با طبقه‌‌بندی اهداف آموزشی بلوم، تطبیق یافت. در نتیجه این تطبیق و تحلیل آن، دسته‌‌بندی جدیدی از مهارت‌‌های سواد بصری به دست آمد.یافته‌‌ها: بررسی پیشینه موضوع مورد پژوهش نشان داد که سیر پژوهش در حوزه سواد بصری به ترتیب در سه دوره متوالی از ابتدا تاکنون قابل تعریف است: تلاش برای تعریف مفهوم، تلاش برای ارائه چارچوب نظری و تلاش در جهت کاربرد بیشتر این مفهوم در زمان حاضر. جای‌‌گذاری مهارت‌‌های ارائه شده توسط نهادها و محققان در خانه‌‌های جدول طبقه‌‌بندی اهداف بلوم نشان داد که در جدول بدست آمده، در دو خانه، صلاحیت و مهارتِ معادلی از سواد بصری قابل جای‌‌گذاری نیست. به همین منظور، جهت تکمیل و ارائه یک طبقه‌‌بندی جامع از اهداف آموزش سواد بصری، مهارت‌‌های «به‌کارگیری مقوله‌‌ها و مفاهیم بصری» و «تحلیل و تمایز میان اطلاعات بصری» در این دو قسمت قرار گرفت.از طرفی تطبیق و تناظر صورت گرفته نشان داد که تمرکز مهارت‌‌های ارائه شده برای سواد بصری بر مقولات پیچیده‌‌تر شناختی و سطوح انتزاعی‌‌تر دانش است. برای ارائه یک طبقه‌‌بندی جامع و یکپارچه از اهداف آموزشی سواد بصری، لازم است تمامی مقولات شناختی و سطوح دانش لحاظ شوند. در نهایت با در نظر گرفتن موارد فوق یک طبقه‌‌بندی جدیدی از مهارت‌‌های سواد بصری ارائه شد که می‌تواند در هر حوزه مرتبط و مورد نیاز به‌کار گرفته شود.نتیجه‌گیری: در این پژوهش سه دوره متوالی در سیر پژوهش سواد بصری شناسایی شد. بر همین اساس، از آنجایی که چالش کنونی در حوزه سواد بصری، کاربردی‌‌سازی آن است؛ با استفاده از طبقه‌‌بندی اهداف آموزشی بلوم، مهارت‌‌ها و استانداردهای سواد بصری مبتنی بر «فرآیند شناختی» و «ابعاد دانش»، سطح‌‌بندی و تکمیل شد. طبقه‌‌بندی جدید ارائه شده در این پژوهش، مفهوم سواد بصری را به عنوان هدفی آموزشی، به زیراهدافی تقسیم می‌‌کند که از گستردگی و ابهام موضوع می‌‌کاهد. همچنین به کمک این طبقه‌‌بندی می‌‌توان ارتقاء سواد بصری را در قالب برنامه‌‌ریزی‌‌های آموزشی مختلف، چه در آموزش‌‌های عمومی و چه آموزش‌‌های تخصصی (مانند رشته‌‌های معماری و گرافیک) قابل دستیابی کرد.

an approach to applying the concept of visual literacy in education using bloom’s educational objectives

objectives: the present study aims to apply the concept of visual literacy in education, explaining its shortcomings, and presenting the taxonomy of skills and competencies provided for the concept of visual literacy based on bloom’s revised educational objectives taxonomy.methods: the present study is applied in terms of purpose and is descriptive-analytical in nature and method. firstly, documentary information and research literature were first collected by the library method. then, using logical reasoning, the most important list of visual literacy standards and skills was adapted to the classification of bloom’s educational goals. as a result, a new category of visual literacy skills was obtained.results: the literature review showed that the research development in the field of visual literacy could be defined in three consecutive periods, respectively: attempting to define the concept, provide a theoretical framework and apply this concept at present time. placement of the skills provided by institutions and researchers in the bloom target classroom homes showed that in the table. in two homes, the qualifications and skills of the equation cannot be placed from visual literacy. the placement of the skills provided by institutions and researchers in bloom’s revised taxonomy objectives table showed that the equivalent competence and skill of visual literacy cannot be placed in the two cells. for this purpose, to complete and present a comprehensive taxonomy of the objectives of visual literacy education, the skills of applying visual categories and concepts and analysis and differentiation between visual information were included in these two sections. also, the adaptation showed that the focus of the skills provided for visual literacy is on more complex cognitive categories and more abstract levels of knowledge.to provide a comprehensive and integrated taxonomy of visual literacy educational objectives, it is necessary to consider all cognitive categories and knowledge levels. finally, considering what was stated above, a new taxonomy of visual literacy skills was presented that could be applied in any relevant and required area.conclusions: in this study, three consecutive periods in the course of visual literacy research were identified. accordingly, since the current challenge in the area of visual literacy is its application, using bloom’s revised taxonomy educational objectives, visual literacy skills and standards based on cognitive process and knowledge dimensions were leveled and completed. the new taxonomy presented in this article divides the concept of visual literacy as an educational objective into sub-objectives that reduce the scope and ambiguity of the subject. also, with the help of this taxonomy, it is possible to promote visual literacy in the form of various educational programs, both in general education and specialized education (such as architecture and graphics).