تاثیر اطلاع‌‌رسانی و آموزش از طریق شبکه‌‌های اجتماعی در میزان آگاهی عمومی جامعه در زمان همه‌‌گیری کووید-19 (مطالعه موردی: شهر تهران)

هدف: شیوع کووید-19 از اواخر دسامبر 2019، به یک تهدید بالینی در جهان تبدیل شده است. برای مهار این معضل لازم است اطلاعات صحیح و یافته‌‌های دقیق دانشمندان در اسرع وقت در اختیار عموم قرار گیرد. با توجه به جایگاه ویژه شبکه‌‌های اجتماعی و نقش تاثیرگذار آن در ارتباطات اجتماعی و انتقال اطلاعات، هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر اطلاع‌‌رسانی و آموزش از طریق شبکه‌‌های اجتماعی در افزایش سطح آگاهی در زمان شیوع کووید-19 در جامعه و شناخت نیازهای اطلاعاتی مردم در این رابطه است.روش‌‌: این پژوهش پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه پژوهش نیز مردم شهر تهران بودند. تعداد 384 نفر که از شبکه‌‌های اجتماعی در زندگی روزمره استفاده می‌‌کنند، به طور تصادفی و با نمونه‌‌گیری خوشه‌‌ای از مناطق 1، 2، 3، 4، 5، 7، 13، 15، 16، 17، 18، 20 و 21 انتخاب شدند. حجم نمونه با فرمول کوکران تعیین و داده‌‌های پژوهش با استفاده از پرسش‌‌نامه محقق ساخته گردآوری شدند. روایی ابزار نیز به شیوه صوری با نظر خبرگان رشته علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی بررسی شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفا کرونباخ محاسبه و با ضریب 0.81 تایید گردید. در نهایت داده‌‌های گردآوری شده در نرم‌‌افزار اس. پی. اس. اس وارد و کدگذاری شد و برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از آزمون‌‌های k2، t و فریدمن استفاده گردید. نتایج: نتایج نشان داد که بسیاری از افراد، استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی در اطلاع‌‌رسانی و آموزش را برای افزایش آگاهی عمومی در شرایط همه‌‌گیری کووید-19، بسیار تاثیرگذار می‌‌دانند. بیش از نیمی از این افراد حضور این شبکه‌‌ها را در زندگی‌‌شان بسیار موثر دانسته و اعتقاد دارند که این شبکه‌‌ها می‌‌توانند بستر مناسب و مفیدی برای اطلاع‌‌رسانی، آموزش و آگاهی باشند و آموزش‌‌ها و اطلاعات مفیدی در این شبکه‌‌ها انتشار می‌‌یابد. در استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی، اینستاگرام، تلگرام و واتساپ، به ترتیب در رتبه‌‌های اول تا سوم قرار دارند و سروش آخرین جایگاه را دارد. نتیجه‌‌گیری: مردم علاقه‌‌مند به استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی برای افزایش سطح آگاهی از بیماری کووید-19 بوده و عقیده دارند که اطلاعات و آموزش‌‌های مفیدی از این شبکه‌‌ها را در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن دریافت می‌‌کنند. اما میزان اطمینان شهروندان تهرانی به این اطلاعات در حد متوسط است. برخی از اطلاعاتی که به اشتراک گذاشته می‌‌شود، از منابع دیگر مانند اخبار سایت‌‌ها، صدا و سیما و سایر رسانه‌‌های خبری بدست می‌‌آیند و مردم این اطلاعات را در شبکه‌‌های اجتماعی نیز با هم به اشتراک می‌‌گذارند.

the effect of information and education through social networks on the level of public awareness during the covid-19 pandemic (case study: tehran)

objectives: the prevalence of covid-19 has become a clinical threat to public and healthcare professionals worldwide since december 2019. to curb this pandemic, it is necessary to provide the public with accurate information and scientific findings as soon as possible. considering the importance of social networks and their effective role in social communication and information transfer, the purpose of this study is to investigate the effect of information and education through social networks in increasing the level of awareness during the outbreak of coronavirus in society and to identify the information needs of people in this regard.methods: the present study is an applied survey. the research population is the people of tehran. 384 citizens who use social networks were randomly selected by cluster sampling method from regions 1, 2, 3, 4, 5, 7, 13, 15, 16, 17, 18, 20, and 21. cochran’s formula was used to determine the sample size and research data were collected using a researcher-made questionnaire. the validity of the questionnaire was formally assessed by experts in the field of knowledge and information science and the reliability was calculated using cronbach’s alpha coefficient. finally, the collected data were entered into spss software and coded. k2, t, and friedman tests were used to analyze the data.results: the results of the study show that many people in the study consider the use of social media in information and education very effective in increasing public awareness of the covid-19 pandemic in the world. more than half of these people consider the presence of these networks to be very influential in their lives and believe that these networks can be a suitable and useful platform for information, education, and awareness, and many of them think that useful training and information are published in these networks. according to the findings, in using social networks, instagram, telegram, and whatsapp are in the first to third ranks, respectively, and soroush social network is in the last place.conclusions: people are interested in using social media to get information, education, and awareness of the coronavirus, and they believe that they receive useful information and training from these networks, but they are moderately confident in this information. some of the information that is shared comes from other sources such as news sites, radio, television, etc., and people also share this information on social networks.