ارائه و ارزیابی مدل فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران

هدف: فرهنگ اطلاعاتی مفهوم نوینی است که بیانگر جهت‌‌گیری سازمان به اطلاعات، و نیز ارزش‌‌ها، هنجارها و رفتارهای مرتبط با اطلاعات در سازمان است. پرداختن به این مفهوم به ویژه در سازمان‌‌های دانش‌‌بنیان مانند دانشگاه‌‌ها اهمیت زیادی دارد. از این‌رو، هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای سنجش فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با رویکرد ترکیبی اکتشافی انجام شد. جامعه آماری پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه‌‌های دولتی ایران بودند. اعضای نمونه پژوهش در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و در بخش کمّی با استفاده روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. در بخش کیفی برای گردآوری داده‌‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده شد که بعد از تحلیل مصاحبه‌‌ها و کدگذاری داده‌‌ها، مدل مفهومی پژوهش تدوین گردید. در ادامه برای سنجش اعتبار مدل پژوهش، داده‌‌های کمّی با کمک پرسشنامه محقق‌‌ساخته گردآوری شدند که برای بررسی برازش مدل پژوهش از روش معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل استفاده شد.یافته‌ها: با تحلیل داده‌های کیفی، 57 کد اولیه به عنوان مولفه‌های شکل‌‌دهنده فرهنگ اطلاعاتی شناسایی شدند که این کدها در قالب 16 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی دسته‌بندی گردیدند. در بخش کمّی، برازش مدل پژوهش نشان داد، مدل فرهنگ اطلاعاتی دانشگاه‌‌های دولتی ایران از برازش بالایی برخوردار است. بدین ترتیب، برای سنجش فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران می‌‌توان از این مدل شامل 4 بُعد اصلی ارزش‌‌ها و هنجارهای اطلاعاتی، بهره‌‌مندی از فناوری‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت اطلاعات و ارتباطات و تعاملات بهره گرفت.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر با ارائه مدل فرهنگ اطلاعاتی، امکان سنجش و پایش فرهنگ اطلاعاتی را در دانشگاه‌‌های دولتی ایران فراهم کرده است. همچنین این پژوهش می‌‌تواند مبنایی برای انجام پژوهش‌‌های بیشتر در این زمینه و بسط مبانی نظری این حوزه باشد.

Presentation and Evaluation of Information Culture Model in Governmental Iranian Universities

Purpose: Information culture is a new concept that shows the organization’s orientation towards information, as well as values, norms, and behaviors related to information in the organization. Addressing this concept is especially important in knowledgebased organizations such as universities. The purpose of this research is to introduce a model information culture for governmental universities of Iran.Methodology: The populations were faculty members of governmental universities of Iran. The members of the research sample in the qualitative section were selected by using the purposive sampling method and in the quantitative section by using the random sampling method. In the qualitative section, semistructured interviews were used to collect data. After analyzing the interviews and coding the data, a conceptual model of the research was designed. Then, to assess the validity of the research model, quantitative data were collected with the help of a researchermade questionnaire. To evaluate the fitness of the research model, the SEM method (Structural Equation Modeling) was used with the help of LISREL software.Findings: By analyzing qualitative data 57 initial codes were identified for information culture, these codes were categorized in format of 16 subcategories and 4 main categories. Fitting the research model with the SEM method showed, information culture model of governmental universities of Iran has very good fitness. Therefore, to measure information culture in governmental universities of Iran, this model which includes 4 main dimensions information values and norms, optimized use of information and communication technology, information management, and Communications and interactions, can be used.Conclusions: This research, by presenting a model for information culture, provides the possibility of measuring and monitoring information culture in the governmental universities of Iran. In addition, the results of this research can be a base for doing more research and the development of theoretical foundations in this field.