بررسی ارگونومی فعالیت‌های کاربران در بخش‌های اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های دانشگاهی: بررسی موردی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تبریز

هدف: هدف این پژوهش بررسی ارگونومیک فعالیت‌های کاربران در بخش‌ اطلاع‌رسانی کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه تبریز است. روش‌شناسی: با توجه به کثرت جامعه آماری پژوهش، با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به‌ صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته‌ای با مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت استفاده و نتایج با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 22 تحلیل شد. یافته‌ها: بیشترین میزان استفاده روزانه از رایانه بین 1 تا 2 ساعت بود. 7/7 درصد از مراجعه‌کنندگان دارای بیماری اسکلتی عضلانی بودند. میانگین نمرات دانشجویان شرکت‌کننده در پژوهش از نظر متغیرهای «ارگونومی عوامل محیطی کتابخانه مرکزی»، «انطباق نگرش و بهره‌گیری کاربران با اصول ارگونومی» و «رعایت اصول ارگونومیکی شخصی» به ترتیب برابر 77/2، 06/3، 85/2 به‌دست آمد. دو متغیر «ارگونومی عوامل محیطی» و «رعایت اصول ارگونومیکی شخصی» به‌طور معنی‌داری پایین‌تر از حد متوسط و «انطباق نگرش و بهره‌گیری کاربران با اصول ارگونومی» در حد متوسط قرار دارند. ارگونومی عوامل محیطی در کاربران مرد به‌طور معنی‌داری بیشتر از کاربران زن است. همچنین از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین کاربران دارای بیماری اسکلتی عضلانی و سایرین، دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی و دانشجویانی با میزان متفاوت استفاده از رایانه، از نظر میزان رعایت «ارگونومی عوامل محیطی»، «انطباق نگرش و بهره‌گیری کاربران با اصول ارگونومی» و رعایت «اصول ارگونومیکی شخصی» وجود ندارد. نتیجه‌گیری: میزان ارگونومی عوامل محیطی در بین کاربران و رعایت اصول ارگونومیکی شخصی کتابخانه مرکزی دانشگاه تبریز به‌طور معنی‌داری پایین‌تر از حد متوسط و میزان انطباق نگرش و بهره‌گیری کاربران با اصول ارگونومی در حد متوسط است.

Ergonomic Investigation of Information Centers Users in Academic Libraries: University of Tabriz The Library and Documentation Center

Aim: The aim of the research was to investigate the ergonomic activities of the information center’s users in the library and documentation center of the University of Tabriz. Methodology: Regarding the diversity of the population of the research, 385 students selected as a sample by probabilistic methods. Finally, 300 students fulfilled the questionnaire. The researcherdeveloped questionnaire used as a datagathering tool and the data was analyzed by the SPSS statistical package. Findings: Findings: The findings of the research showed that users use computers daily between 12 hours at most. 7.7 percent of the students had muscular and skeletal problems. The average score of environmental factors, user’s concordance and utilization of ergonomic principles, and considering personal ergonomic principles are 2.77, 3.06, and 2.85, respectively. General findings showed that the ergonomy of environmental factors and considering personal ergonomic principles are significantly lower than the average and the user’s concordance and utilization of ergonomic principles variable is at an average level. Findings also showed ergonomy of environmental factors of men significantly more than women. Also ergonomy of environmental factors, considering personal ergonomic principles, and user’s concordance and utilization of ergonomic principles are not statistically significant between students with the muscular and skeletal problem and other students, as well as between variant education levels and different daily use of computers. Conclusion: The amount of ergonomy of environmental factors, and considering personal ergonomic principles are significantly lower than average, and user’s concordance and utilization of ergonomic principles is at an average level.