شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه ارومیه)

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه می‌باشد. روش‌شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی انجام شده است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای عرفی و در مرحله کمّی از روش تحقیق پیمایشی (اکتشاف ترکیبی) از نوع توصیفی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 99-1398بودند (13209 نفر). در مرحله کیفی40 نفر به صورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا مرحله اشباع ادامه یافت. در بخش کمّی، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد، و با استفاده از جدول مورگان 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمّی پرسشنامه محقق‌ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، کدگذاری باز و محوری با استفاده از نرم‌افزار maxqda و در بخش کمّی آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزار spss 25 انجام شد. روایی صوری و محتوایی پرسش‌نامه مورد تایید محققان و متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسش‌نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 0.90 برآورد گردید. نتایج: در بخش کیفی 55 مفهوم اولیه، هجده مقوله فرعی و چهار مقوله کلی استخراج گردید که عبارتند از: 1) موانع فردی (مهارت و دانش انگیزش و نگرش)، 2) موانع اقتصادی (منابع مالی هزینه مهارت‌آموزی تهیه سخت‌افزار و نرم‌افزار)، 3) موانع فرهنگی و آموزشی (نگرش جامعه به فناوری نیروی متخصص ضعف و دانش نظری اساتید دیدگاه اساتید نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات ) و 4) موانع زیرساختی فنی (دسترسی محدود به فناوری فضای کلاس و دانشگاه امکانات و تجهیزات فناوری). در بخش کمّی موانع فردی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی آموزشی و موانع زیرساختی فنی، موانع اصلی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند. در این میان موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین و موانع اقتصادی کم اهمیت‌ترین موانعی بودند که از سوی مصاحبه شوندگان مطرح شد. نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج بدست آمده، موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین، با اهمیت‌ترین و پرتکرارترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند، بنابراین، ضروری است مسئولین دانشگاه به دنبال حل این موانع باشند.

Identifying Barriers to the Use of Information and Communication Technologyin Students, Educational Activities (Case Study of Urmia University)

Objective: Identifying barriers to the use of information and communication technology in the educational activities of  Urmia University students. Methodology: This study is a sequentialexploratory mixed research . In the qualitative stage, the conventional content analysis method has been used and in the quantitative stage, descriptive survey research (mixed exploration) has been used. The statistical population includes all undergraduate and graduate students of Urmia University in the academic year 20192020 (13209 people). In the qualitative stage, 40 people are purposefully selected for indepth interviews and the interviews are continued until the saturation stage. In the quantitative stage, simple random sampling method used, and 375 people are selected using Morgan table. The data collection tool is interview in the qualitative part and a researchermade questionnaire in the quantitative part, open and axial coding using MAXQDA software is used for data analysis in the qualitative part, onesample ttest and Friedman test using SPSS 25 software are used in the quantitative part. The face and content validities of the questionnaire is confirmed by researchers and experts. The reliability of the questionnaire is estimated to be 0.90 through Cronbach’s alpha coefficient. Results: In the qualitative section, 55 basic concepts, of eighteen subcategories, and four general categories are extracted, The four general categories are: 1) individual barriers (skills and knowledge motivation and attitude); 2) economic barriers (financial resources cost of skills training provision of hardware and software); 3) cultural and educational barriers (society’s attitude to technology expert force professors’ weakness and theoretical knowledge professors’ views on information and communication technology) and; 4) infrastructuraltechnical barriers (limited access to technology classroom and university space technology facilities and equipment). In the quantitative part, individual barriers, economic barriers, culturaleducational barriers and infrastructuretechnical barriers are the main barriers to the use of information and communication technology in the educational activities of Urmia University students.Among these, technical and infrastructural barriers are the most important and economic barriers are the least important barriers from the viewpoint of interviewees. Conclusion: According to the results, technical and infrastructural barriers are the most important and most frequent barriers to information technology, so university officials should seek ways to solve these barriers.