زمینه‌های بکارگیری نیازهای روانشناختی کاربر در حوزه فناوری اطلاعات: یک مطالعه نگاشت نظام‌‌مند

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و مرور مطالعات اولیه‌ای است که با بکارگیری نیازهای روانشناختی برای حل مسائل مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات منتشر شد‌ه‌اند. همچنین با طبقه‌بندی این مطالعات و بررسی زمینه‌های بکارگیری، یک چارچوب مناسب در اختیار پژوهشگران و طراحان محصولات حوزه فناوری اطلاعات قرار دهد. روش‌شناسی:این مطالعه با رویکردی کیفی، براساس روش «مطالعه نگاشت نظام‌مند» و با استفاده از چارچوب 5 مرحله‌ای پترسِن و همکاران (2008) انجام شده است. در مجموع، 1152 پژوهش با دسترسی کامل، بدون محدودیت زمانی و با جستجو در پایگاه‌های علمی معتبر داخلی و خارجی، شناسایی و از طریق معیارهای انتخاب، گروهی شامل 45 پژوهش انتخاب شد. پژوهش‌های منتخب براساس معیارهای به‌دست آمده، طبقه‌بندی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی و آمار توصیفی تحلیل شدند. یافته‌ها: در دو دهه اخیر، بکارگیری نیازهای روانشناختی کاربر در قالب استفاده از نظریه‌‌های شناخته ‌شده یا ذکر مولفه‌های نیاز (بدون اشاره به نظریه مشخص) و یا یک مفهوم کلی در حل مسائل مرتبط با طیف وسیعی از محصولات حوزه فناوری اطلاعات افزایش یافته است. بررسی مطالعات اولیه، سه زمینه موضوعی برای بکارگیری نیازهای روانشناختی را نشان می‌دهد: 1) طراحی تجربه کاربر، 2) تحلیل جنبه‌های کیفی محصول و 3) تحلیل رفتار کاربر. نتیجه‌گیری: بررسی عمیق پیشینه ادبیات این سه زمینه و نگاشت آن‌ها با معیارهای طبقه‌بندی پژوهش‌های منتخب (زمان، نوع محصول، نحوه بکارگیری نیاز و روش‌شناسی) مرزبندی و ویژگی‌های این سه زمینه را به‌ عنوان یک نقشه ذهنی برای پژوهشگران روشن کرده است.

Contexts of Applying User Psychological Needs in Information Technology Field:A Systematic Mapping Study

Aim: First, this study aims to identify and review the primary studies in which user psychological needs have been applied to solve problems related to the field of Information Technology; then, it tries to provide a suitable framework for researchers and designers of IT products by classifying these studies and investigating the contexts of user needs application. Methodology: Having a qualitative approach, the research carried out a Systematic Mapping Study (SMS) based on the 5step framework presented by Petersen et al. (2008). In total, 1152 research with full access were identified without any time limit, by searching valid domestic and foreign scientific databases. Finally, a group of 45 studies was selected through selection criteria. Then, the selected researches were classified based on the obtained criteria and were analyzed using quantitative content analysis and descriptive statistics. Findings: In the last two decades, the application of user psychological needs for solving problems related to a wide range of IT products has grown increasingly in the form of using wellknown theories or exploiting the components of needs (without referring to a specific theory) or as a general concept. The review of primary studies shows three thematic contexts for applying psychological needs: 1) user experience design 2) analysis of product quality aspects and 3) analysis of user behavior. Conclusion: The review of the literature background of these three contexts and mapping them with the classification criteria of selected researches (time, type of product, application of needs, and methodology) has clarified the boundaries and characteristics of these three thematic contexts as a mind map for researchers. Finally, by analyzing these criteria, especially the application of needs in the field of IT, suggestions are presented for future studies.