بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه (پژوهش موردی: کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی)

هدف:پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی و رضایت آنان از خدمات این کتابخانه بود.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان (در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ‌ارشد و دکتری) و اعضای هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی شامل 11647 نفر بود. حجم نمونه 253 نفر است، که در آن از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. ابزار اندازه‌ گیری در این پژوهش، پرسشنامه رضایت کاربران، شامل لیب‌کوال برای رضایت از خدمات محلی کتابخانه، وب‌کوال4 برای رضایت از وبگاه کتابخانه و پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی مبتنی بر استاندارد قابلیت‌ های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی، تدوین ای.سی.آر.ال. (2000) است. داده‌های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون من‌ویتنی، آزمون کروسکال‌والیس، و ضریب همبستگی اسپیرمن) در نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد.یافته‌ ها: یافته‌ های پژوهش نشان داد که بین استاندارد اول از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی تعیین وسعت ماهیت اطلاعات و تاثیر خدمات»، استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی دسترسی موثر به اطلاعات و تاثیر خدمات» و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کنترل اطلاعات» و «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و تاثیر خدمات»، رابطه مثبت و معنادری وجود دارد. در بخش وبگاه نیز بین استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات وبگاه، یعنی بین «توانایی دسترسی موثر به اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه» و «توانایی دسترسی موثر به اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه»، استاندارد سوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول، دوم و سوم رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، «توانایی کاربرد هدف‌ مند اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه» و در نهایت، بین «توانایی کاربرد هدف‌ مند اطلاعات و کیفیت تعامل خدمات وبگاه» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین رضایت کاربران از خدمات (هم خدمات محلی و هم وبگاه) کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی در سطح نسبتاً مطلوب است، ولی سواد اطلاعاتی آنان در سطح نامطلوب قرار دارد. بین رضایت کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی براساس سن و جنسیت، و بین سواد اطلاعاتی کاربران این کتابخانه براساس سن، مقطع تحصیلی و سمت تفاوت معناداری وجود دارد.نتیجه‌ گیری: به طور کلی می‌توان گفت که در این پژوهش بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد و این رابطه در بخش خدمات وبگاه کتابخانه ملموس‌تر بود.

Investigating the relationship between users’ information literacy and their satisfaction with library services

Propose: The purpose of this study is to investigate the relationship between users’ information literacy and their satisfaction with the central Library services of the University of Mohaghegh Ardabili. Methodology: This is application research and a survey study. The research methodology is a correlation type. The statistical population consists of 11647 students (undergraduate, graduate, and postgraduate) and faculty staff at University of Mohaghegh Ardabili. The sampling approach is convenience or accidental sampling and the sample size includes 253 persons. The datagathering instrument, in this research, includes user satisfaction questionnaires, LibQUAL for local library services, Webqual 4 for web services, and an information literacy questionnaire, based on information literacy competency standards for higher education, developed by ACRL. Data were analyzed by descriptive & inferential statistics (UMann Whitney & KruskalWallis test and spearman’s correlation) using SPSS software. Finding: The findings of this study showed that there is a significant positive correlation between the first standard of information literacy and the second dimension of users satisfaction with local library services, namely, (the ability to determine the nature and extent of the information & the effect of services), the second standard of information literacy and the second dimension of users satisfaction with local library services, namely, (the ability to effectively access the information & the effect of service), the fourth standard of information literacy and the first and second dimensions of users satisfaction with local library services, namely (the ability to effectively use information & the information control) and (the ability to effectively use information & effect of service). In the website section, there is a significant positive correlation between the second standard of information literacy and the first and the second dimensions of satisfaction with the website services, namely,(the ability to effectively access information & website usability), (the ability to effectively access the information & the information quality), the third standard of information literacy and the first dimension of satisfaction with the website services (The ability to critically evaluate information and the usability), the fourth standard of information literacy and the first, second and third dimensions of satisfaction with the website services of this library (ability to effectively use information & the usability), (the ability to effectively use information & information quality) and (the ability to effectively use information & service interaction).On the other hand, the finding of this research showed that in general, users’ satisfaction with library services (both website and local services) is relatively desirable, but their information literacy is undesirable. In addition, there is a significant difference between the users’ satisfaction on the basis of age and gender, and there is a significant difference between users’ information literacy by age, educational level, and position. Conclusion: The result of this research showed that in general, there was a significant positive correlation between users’ information literacy and their satisfaction with library services, and this correlation was more tangible on library web services.