تبیین و مقایسۀ طبقه‌بندی‌های علوم در تمدّن اسلامی و تمدن غرب

هدف: دانشمندان بسیاری بر اساس معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی خود به طبقه‌بندی علوم پرداخته‌اند. هدف این مطالعه تبیین و مقایسۀ رده‌بندی‌های علوم در تمدن اسلامی و تمدن غرب و کشف تفاوت‌ها و تشابهات آنهاست. روش: این مطالعه از نوع تحلیلی و به روش مرور متون انجام شده است. یافته‌ها: دانشمندان مسلمان ملاک‌هایی «بومی» برای طبقه‌بندی علوم در نظر گرفتند. آموزه‌های وحی، تعالیم نبوی و اعتقاد به معاد این طبقه‌بندی‌ را متاثر کرد. دانشمندان غربی با نگاه نو و ویژه به جهان، به طبقه‌‌بندی علوم پرداختند و اساس آن را جدا کردن دین و فلسفه از علوم تجربی و اولویت دادن به علوم تجربی و طبیعی دانستند. نتیجه‌گیری: توجه به تفاوت در اصول طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی و تمدن غرب برای سازماندهی به آموزش علوم انسانی و اسلامی و نیز رده‌بندی‌های کتابخانه‌ای برای متون و مدارک مرتبط با فرهنگ، ادبیات، تاریخ و جغرافیای ملل اسلامی سازنده است.

Explanation and Comparison of the Classifications of the Sciences in Islamic and Western Civilizations

Purpose: Based on their own epistemology and ontology, many scientists have classified the sciences. This study aimed to explain and compare the classifications of the sciences in Islamic and Western civilizations and explore their similarities and differences. Methodology: This study was analytic and a literature review. Findings: Islamic scientists included domestic criteria in the classification of the sciences. Revelatory instructions, prophetic orders and resurrection beliefs affected this classification. In Western civilization, scientists classified the sciences with a new approach and special worldview and based this classification on separating religion and philosophy from natural and empirical sciences and preferring the latter. Conclusion: Considering differences among the principles of the classifications of the sciences in Islamic and Western civilizations has some implications for organizing sciences for education of humanities and Islamic science as well as classifying library documents relating to Islamic nations’ cultures, literature, history and geography and this can be beneficial in this aspect.