رتبه‌بندی عوامل موثر بر حوادث انفجار با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی

خطر احتمال وقوع حوادث و اثرات ناشی از آن همواره در هر پروژه وجود دارد. حوادث باعث ایجاد خسارات مالی، زمانی، جانی و ... می‌شود و از نظر روانی نیز برکارکنان و کارگران تاثیر منفی می‌گذارد. شناسایی و مدیریت عوامل موثر در حوادث برای جلوگیری و یا کاهش احتمال وقوع حادثه در پروژه‌ها لازم است. انفجار، یکی ازعملیاتی است که همواره خطر وقوع حادثه را به همراه دارد. در این تحقیق از بین تعداد زیادی عوامل موثر بر وقوع حوادث ناشی ازانفجار در عملیات معدنی و عمرانی، 13 عامل با نظر کارشناسان انتخاب و با رتبه‌بندی این عوامل، موثرترین عامل شناسایی شده است. برای نیل به این هدف از روش شبیه‌سازی مونت‌کارلو به‎همراه روش تصمیم‌گیری تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد و رتبه‌بندی بر اساس نظر 15 نفر از کارشناسان خبره در این حوزه انجام گرفت. در نهایت با بررسی نتایج حاصل، سه عامل زمان نامناسب، کیفیت چال‎زنی و مهارت فردی، به عنوان مهم‌ترین عوامل ایجاد یک حادثه شناسایی شدند. هم‎چنین نتایج نشان داد که ویژگی‎های الگوی حفاری، نوع ماده منفجره و خصوصیات توده‌سنگ، کمترین تاثیر را بر وقوع یک حادثه دارند. مقایسه نتایج با عوامل ثبت‎شده برای حوادث واقعی، صحت نتایج حاصل از این تحقیق را تایید کرد.

Ranking the Effective Factors of Blasting Incidents Using Analytical Hierarchy Process

In each project, there is always a possibility of occurrence of hazards and risks. Accidents cause many damages such as financial and psychological problems, that may have a negative effect on the workers life. To prevent or reduce the occurrence of incidents, it is necessary to identify and manage the relevant affecting factors. Blasting is one of the events that has frequently led to accidents. In this paper, 13 factors affecting the occurrence of blasting related accidents in the mining and construction projects, have been selected according to the opinion of experts and ranked to identify the most important one. For this purpose, Monte Carlo simulation method and analytical hierarchy process method were implemented. The factors were ranked based on the opinion of 15 experts in this field. Finally, based on the obtained results, inappropriate blasting time, unprofessional personnel were selected as the most important factors. Also, blasting pattern specifications, type of explosive and rock mass characteristics have the least effect in this regard. Validity of the paper outcomes was checked with comparing the real recorded events.