شناسایی و اولویت‌ بندی عوامل کلیدی موثر بر مدیریت پایدار پسماند در بخش بهداشت و درمان با استفاده از روش دیمتل فازی

زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی به‌ عنوان یکی از آلاینده های پرخطر، دارای اهمیت فراوانی هستند. با افزایش روزافزون حجم پسماند‌های بهداشتی و افزایش آگاهی و مطالبات مردم، مدیریت پایدار پسماندهای بهداشتی اهمیت فزاینده‌ای پیداکرده است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موثر بر مدیریت پایدار پسماند در بخش بهداشت و درمان می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، پژوهشی کمی-کیفی (آمیخته) است. ابتدا با مرور ادبیات موجود، تعداد 10 عامل موثر بر مدیریت پایدار پسماند بهداشتی شناسایی شد. نمونه‌گیری در هر دو بخش کمی و کیفی، به‌صورت هدفمند و از طریق مشاهدات در دسترس انجام‌شده است. بخش کیفی شامل مصاحبه های باز با مدیران و کارشناسان بود. سپس با جمع‌آوری نظرات و با استفاده از تکنیک دیمتل فازی اولویت بندی عوامل اثرگذار و اثرپذیر انجام شد. یافته ها: در این تحقیق با بررسی ادبیات موجود و مصاحبه های انجام شده، 10 عامل شناسایی شد. این عوامل با اجرای تکنیک دیمتل فازی به دو دسته کلی عوامل اثرگذار و عوامل اثرپذیر تقسیم بندی شدند، که اولویت بندی آن‌ها به صورت: عوامل اثرگذار به ترتیب: فرهنگ سازمان مراقبت‌های بهداشتی سبز و تشویق بازیافت پسماند، ترویج بهترین شیوه‌های مدیریت پایدار پسماند، تقویت برنامه‌های آموزشی مدیریت پایدار پسماند، بهبود آگاهی زیست‌محیطی کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، برنامه‌ریزی مدیریت پایدار پسماند، ایجاد نگرش مثبت نسبت به مدیریت پایدار پسماند و عوامل اثرپذیر به ترتیب: چارچوب قانونی مناسب برای حمایت از مدیریت پایدار پسماند، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای مدیریت پسماند، فن‌آوری‌های بهداشتی پسماند و سازگار با محیط ‌زیست و خرید مبتنی بر الزامات زیست‌محیطی می باشد. نتیجه گیری: بر مبنای یافته های این پژوهش جهت کاهش مخاطرات مربوط به آلاینده های بهداشتی لازم است برنامه های آموزشی مرتبط با این موضوع در بیمارستان ها طراحی شود تا از یک‌سو نگرش مثبت نسبت به اهمیت توجه به کنترل پسماند های بهداشتی برای کارکنان ایجاد شود و از سوی دیگر فعالیت های مناسب به آن‌ها آموزش داده شود. هم‌چنین از سوی دولت قوانین کنترلی و ممیزی های دوره ای در ارتباط با این موضوع اجرا شود. 

identifying and prioritizing the key factors affecting waste management in the healthcare sector using the fuzzy dematel method

background: hospital wastes are very important as one of the most dangerous pollutants. with the ever-increasing amount of healthcare waste and the increasing awareness and demands of the people, sustainable management of healthcare waste has become increasingly important. the purpose of this research is to identify and prioritize effective and efficient factors on sustainable waste management in the healthcare sector.methods: the current research is a quantitative-qualitative (mixed) research. first, by reviewing the available literature, 10 factors affecting the sustainable management of health waste were identified. sampling in both quantitative and qualitative parts has been done purposefully and through available observations. the qualitative part included open interviews with experts and managers. then, these factors were prioritized by collecting opinions and using the fuzzy dimetal technique. results: in this study, by reviewing the existing literature and conducting interviews, 10 factors were identified. these factors were divided into two general categories of influential factors and influential factors by implementing the fuzzy dematel technique, which were prioritized as follows; influential factors include green healthcare organization culture and encouraging waste recycling, promoting best practices for sustainable waste management, strengthening sustainable waste management training programs, improving environmental awareness of healthcare workers, planning for sustainable waste management, and creating a positive attitude towards sustainable waste management; influential factors include appropriate legal framework to support sustainable waste management, creating the necessary infrastructure for waste management, environmentally friendly waste management technologies, and purchasing based on environmental requirements.conclusion: based on the findings of this research, in order to reduce the risks related to health pollutants, it is necessary to design educational programs related to this issue in hospitals, so that on the one hand, a positive attitude towards the importance of paying attention to health waste control for employees is created, and on the other hand, appropriate activities is taught to them. also, the government should implement controlling laws and periodic audits related to this issue.