ارزیابی دیدگاه خبرگان در خصوص چالش ‌ها و اولویت ‌های سلامت براساس چارچوب سلامت واحد در استان یزد

رویکرد سلامت واحد (one health) به عنوان یک چارچوب چند‌بعدی برای تحلیل و مدیریت مشکلات سلامت، به بررسی ارتباط بین سلامت انسان، حیوان و محیط می‌پردازد. این رویکرد بر تعاملات پیچیده میان عوامل محیطی، اجتماعی و بیولوژیکی تاکید دارد و بر این باور است که دستیابی به بهبود واقعی در سلامت جامعه تنها از طریق نگاه جامع به‌تمامی عوامل موثر بر سلامت امکان‌پذیر است . استان یزد با توجه به پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی خود، در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی رشد چشم‌گیری داشته، اما در حوزه سلامت با چالش‌های گسترده‌ای شامل افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر نظیر دیابت و سرطان، افزایش ریسک فاکتورهایی مانند آلودگی هوا و تغذیه نامناسب و مسائل اجتماعی مانند مهاجرپذیری از سایر استان‌ها و کشورهای همسایه مواجه است که با نگاهی چندجانبه مانند رویکرد سلامت واحد می‌توان به درک بهتری از این مشکلات و ارائه راه‌حل‌های کارآمدتر رسید. با توجه به اهمیت سلامت در توسعه پایدار و کیفیت زندگی شهروندان، شناخت دقیق این چالش‌ها و تدوین راهکارهای مناسب برای رفع آن‌ها، ضروری به نظر می‌رسد. نظر به نقش کلیدی و وظیفه ذاتی دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی در استخراج و رتبه‌بندی مسائل حوزه سلامت این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های موجود در حوزه سلامت استان یزد انجام‌شده است. در این بررسی، با بهره‌گیری از روش‌های کیفی و کمی، به بررسی عواملی همچون دسترسی به خدمات بهداشتی، کیفیت خدمات، شیوع بیماری‌ها، عوامل اجتماعی موثر بر سلامت پرداخته‌شده است. پژوهش در بخش کیفی به شکل مطالعه موردی انجام شد. روش نمونه‌گیری هدفمند از خبرگان و متخصصین ازجمله اساتید دانشگاه، مدیران ادارات دولتی و کارشناسان حوزه سلامت انجام شد. روش جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت بحث گروهی و مصاحبه نیمه‌ساختارمند بود و پس از استخراج چالش‌ها و موضوعات، برای اولویت‌بندی از یک فرم نمره‌دهی (براساس فراوانی، شدت، فوریت و وجود مداخله برای مسئله و خواست اجتماعی) استفاده شد که توسط افراد مشارکت‌کننده در تحقیق تکمیل گردید. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا با نرم‌افزار maxqda ٢٠ انجام شد و چالش‌ها با نرم‌افزار ibm spss ٢٦ statistic  براساس میانگین نمره رتبه‌بندی شدند. درمجموع ١٩ اولویت از تجزیه‌وتحلیل بخش کیفی استخراج گردید. در ادامه نتایج رتبه‌بندی نشان داد افت کمی و کیفی منابع آبی؛ سرطان‌های شایع استان؛ بیماری‌های قلبی و عروقی؛ آلودگی هوا و حمایت تغذیه‌ای از گروه‌های آسیب‌پذیر، پنج اولویت مهم از نگاه متخصصین امر بود (نمودار ١، جدول پیوست). با توجه به یافته‌های این مطالعه، رویکرد سلامت واحد می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد جامع و پایدار در مواجهه با این چالش‌ها به کار رود و به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کمک کند تا نه‌تنها از طریق بهبود سیستم‌های بهداشتی، بلکه با تمرکز بر بهبود محیط‌زیست و توسعه اجتماعی، سلامت جامعه را ارتقا بخشند. نتایج این تحقیق می‌تواند به‌عنوان سندی راهبردی برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت در استان یزد و حتی در سطوح ملی مورداستفاده قرار گیرد. لذا برای اجرای موفق رویکرد سلامت واحد باید به دو رکن تقویت مشارکت بین بخشی و تاکید بر ارتقاء سطح آموزش‌های بین‌رشته‌ای به عنوان اهرم‌های طلایی تحقق دستاوردهای سلامت و امنیت غذایی نکاه ویژه‌ای داشت و دولت‌های با استفاده از پتانسیل مردم روی این مفهوم سرمایه‌گذاری ویژه‌ای را انجام دهند.

assessing experts' perspectives on challenges and health priorities based on one health framework in yazd province

this study employed one health framework to identify and prioritize health challenges in yazd province, iran. by combining qualitative and quantitative methods, the research explored various factors influencing health outcomes, including access to healthcare, quality of services, disease prevalence, and social determinants of health. key findings revealed that water scarcity, cancer, cardiovascular diseases, air pollution, and nutritional support for vulnerable groups were the most pressing health issues. the one health approach offers a comprehensive strategy to address these challenges by integrating human, animal, and environmental health. by fostering intersectoral collaboration and promoting interdisciplinary education, policymakers can implement effective interventions to improve public health in yazd province and beyond. the study’s findings can serve as a valuable resource for developing evidence-based health policies and programs.