اثرات نامتقارن شوک‌های نرخ ارز بر هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارهای شهری در ایران

زمینه و هدف: شواهد اقتصاد ایران نشان می‌دهد بسیاری از متغیرهای اقتصادی ازجمله هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها می‌تواند تحت تاثیر شوک‌های ارزی قرار گیرد. بر اساس مطالعات پیشین افزایش نرخ ارز از دو کانال افزایش عمومی قیمت‌ها و همچنین افزایش قیمت داروها و لوازم پزشکی وارداتی، هزینه‌های بهداشت و درمان را افزایش می‌دهد. در این مطالعه اثرات نامتقارن نرخ ارز غیر‌رسمی بر هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارهای شهری در ایران مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است.روش پژوهش: مطالعه کاربردی حاضر با استفاده از داده‌های سری زمانی به بررسی اثرات کوتاه‌مدت و بلند‌مدت شوک‌های مثبت و منفی نرخ ارز غیر‌رسمی، تولید ناخالص داخلی و انتشار گاز co2 بر هزینه‌های بهداشت و درمان خانوار‌های شهری در دوره زمانی 1398-1350 پرداخته است. داده‌ها از پایگاه اطلاعاتی مرکز آمار و بانک مرکزی جمع‌آوری گردید. جهت بررسی مانایی داده‌ها از آزمون فیلپس-پرون و دیکی فولر تعمیم‌یافته و برای بررسی ثبات ضرایب از آزمون‌های مجموع تجمعی و مجموع مجذور تجمعی استفاده شد. جهت بررسی پویایی کوتاه‌مدت و تعدیل به سمت بلندمدت تخمین الگوی تصحیح خطا اجرا شد. مدل رگرسیونی با استفاده از روش خود رگرسیونی با وقفه‌های توزیعی غیرخطی و با استفاده از نرم‌افزار eviews 12 تخمین زده شد. پس از تخمین آزمون‌های تشخیصی شامل آزمون‌ والد، نرمالیتی، ناهسمانی واریانس و خودهمبستگی اجرا شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد افزایش نرخ ارز در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت اثر مثبت و معنی‌داری بر هزینه‌های بهداشت و درمان دارد و کاهش آن اثر معنی‌داری ندارد. به‌این‌ترتیب اثر شوک‌های ارزی نامتقارن بود. بر این اساس، 1 درصد افزایش نرخ ارز غیررسمی، موجب افزایش 0/237درصدی هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها در کوتاه‌مدت و 0/55درصدی در بلند‌مدت شده است. علاوه بر این، 1 درصد افزایش تولید ناخالص داخلی منجر به 0/49درصد افزایش در هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها در کوتاه‌مدت و 1/57درصد افزایش در بلندمدت شده است. درنهایت، 1 درصد افزایش انتشار  co2 منجر به 1/49درصد افزایش در هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها در بلندمدت شده است. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود پس از شوک‌های افزایشی ارز و کاهش‌های احتمالی بعدی، به دلیل ماندگاری اثرات شوک‌ها تا 3 سال، سیاست‌های حمایتی برای تامین هزینه‌های بهداشت و درمان، به‌ویژه دهک‌های کم‌درآمد متوقف نشود. 

asymmetric effects of exchange rate shocks on urban household health expenditures in iran

background: the evidence of iran’s economy shows that many economic variables, including household health expenditures, can be affected by exchange rate shocks. according to previous studies, the increase in the exchange rate from two channels of the general increase in prices, as well as the increase in the price of medicines and imported medical supplies, increases health expenditures. this study investigated the asymmetric effects of the unofficial exchange rate on the health expenditures of urban households in iran.methods: the present applied study investigated the short-run and long-run effects of positive and negative shocks of the unofficial exchange rate, gross domestic product (gdp), and co2 emissions on the health expenditures of urban households during 1971-2019 using time series data. the data were collected from the database of the statistics center and the central bank. to investigate the reliability of data, generalized phillips-prone and dickey-fuller tests and to check the stability of the coefficients, cumulative sum and cumulative sum squares were used. also, to check the short-run dynamics and adjustment towards the long-run, the error correction model was estimated. the regression model was estimated using the nonlinear autoregressive distributed lag approach by eviews (12.0) software. after estimation, diagnostic tests including wald test, normality, heterogeneity of variance and autocorrelation were performed.results: the results showed that the increase in exchange rate has a positive and significant effect on household health expenditures, its reduction has no significant effect therefore, the effect of exchange rate shocks was asymmetric. accordingly, 1% increase in the unofficial exchange rate led to a 0.237 % increase in household health expenditures in the short-run and  0.55 % increase in the long-run. in addition, 1% increase in gdp led to 0.49 % increase in household health expenditures in the short-run and 1.57% increase in the long-run. finally, 1 % increase in co2 emissions led to a 1.49 % increase in household health expenditures in the long-run.conclusion: based on the results, after the increasing exchange rate shocks and possible future declines, due to the persistence of the shocks effects for up to three years, it is suggested not to stop supportive policies for providing health expenditures, especially for low-income groups.