برآورد کشش‌های درآمدی مخارج سلامت پنجک‌های درآمدی و نابرابری توزیع مخارج سلامت

زمینه و هدف: تعیین کشش‌های درآمدی مخارج سلامت خانوار به‌خصوص برای دهک‌های درآمدی منجر به اتخاذ سیاست‌های مناسب برای کنترل و مدیریت مخارج سلامت بین دهک‌های درآمدی می‌شود. لذا هدف اصلی این مطالعه برآورد کشش‌های درآمدی مخارج سلامت خانوار شهری به تفکیک پنجک‌های درآمدی و همچنین محاسبه میزان نابرابری توزیع مخارج سلامت خانوار شهری ایران بود.روش پژوهش: مطالعه توصیفی تحلیلی و کاربردی حاضر به‌صورت مقطعی با روش دومرحله‌ای هکمن در نرم‌افزار stata 16 در سال 1400 انجام شد. حجم نمونه شامل 16,943 خانوار شهری مرکز آمار ایران بود و اطلاعات موردنیاز این مطالعه از داده‌های خام بخش‌های مختلف پرسش‌نامه هزینه و درآمد خانوارهای شهری استخراج شد. سنجش نابرابری مخارج سلامت با شاخص‌های ضریب جینی، رابین‌هود و هرفیندال هرشمن صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد کشش درآمدی مخارج سلامت برای کل حجم نمونه برابر با 0/31 و برای پنجک اول، دوم و پنجم به ترتیب برابر با 0/28، 0/66 و 0/36 بود. مقدار شاخص‌های ضریب جینی، رابین‌هود و هرفیندال هیرشمن به ترتیب برابر با 0/240، 0/272 و 0/231 بود. افزایش تحصیلات پدر و مادر، درآمد خانوار، داشتن کودک زیر 7 سال و داشتن خانه شخصی تاثیر مثبت و اشتغال مادر تاثیر منفی برافزایش مخارج سلامت خانوار داشت.نتیجه‌گیری: سلامت یک کالای ضروری برای خانوارهای شهری ایران و همچنین برای پنجک‌های درآمدی بود لذا اتخاذ سیاست‌های باز توزیعی جهت حمایت از خانوارها به‌خصوص خانوارهای 2 پنجک پایین درآمدی پیشنهاد می‌گردد. نتایج شاخص‌های نابرابری بیانگر وجود نابرابری در توزیع مخارج سلامت بود. لذا ارتقای طرح‌های بیمه‌های درمانی به نفع دهک‌های پایین درآمدی، افزایش پوشش خدمات ضروری درمانی و دریافت حق بیمه بر اساس توانایی پرداخت پیشنهاد می‌شود.

Estimating the Income Elasticities of Health Expenditures for Income Quintiles and Inequality of Health Expenditures Distribution

Background: Determining the income elasticities of the household health expenditures, especially for income deciles, leads to adoption of appropriate policies to control and manage health expenditures among income deciles. Therefore, the main purpose of this study was to estimate the income elasticities of urban household health expenditures by income quintiles, and also calculate inequality in distribution of urban household health expenditures in Iran.Methods: This was a descriptiveanalytical and applied study performed crosssectionally with the Hackman twostage method in Stata 16 software in 2021. The sample included 16,943 urban households in Statistics Center of Iran, and the data was extracted from the raw data of different sections of the cost and income questionnaire regarding urban households. Health expenditure inequality was measured by Gini coefficient, Robin Hood and HerfindalHershman indices.Results: The results showed that the income elasticity of health expenditures was 0.31 for the entire sample and 0.28, 0.66 and 0.36 for the first, second and fifth quintiles, respectively. The Gini, Robin Hood and Herfindal Hirschman indices were 0.240, 0.272 and 0.231, respectively. The increase in parents #39; educational level and household income, and having a child under seven and a private home had a positive effect and maternal employment had a negative effect on the increase of household health expenditures.Conclusion: Health is an important asset for urban households and the income quintiles; therefore, the adoption of redistributive policies is recommended to support households, especially the ones in the 2 lowest quintiles. The results of inequality indicators demonstrate the existence of inequality in the distribution of health expenditures; so, it is recommended to upgrade health insurance programs for lowincome deciles, expand the coverage of essential medical services and receive premiums based on their ability to pay.