شناسایی عوامل موثر بر گزارشگری پایداری شرکت‌های داروسازی: کاربرد ترکیبی روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و دلفی

زمینه و هدف: امروزه یکی از مهمترین نگرانی‌ها در صنعت دارو، دستیابی به پایداری است و صنعت داروسازی به عنوان یک بخش پیش‌رو در گزارشگری پایداری شرکتی شناخته شده‌است. هدف این پژوهش شناسایی، استخراج، پالایش، اولویت بندی و تحلیل عوامل اجتماعی و خصوصیات شرکتی موثر در گزارشگری پایداری شرکت های داروسازی ایران بوده است. روش پژوهش: مطالعه حاضر به صورت مقطعی در پائیز سال 1399 انجام شد. از قاعده خبرگی و در دسترس بودن به منظور نمونه گیری و از روش نمونه گیری گلوله برفی به منظور انتخاب نمونه استفاده گردید. به منظور شناسایی و استخراج عوامل اجتماعی و خصوصیات شرکتی موثر از روش تحلیل محتوا و مرور ادبیات پژوهش استفاده شد. از روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته از 40 نفر از خبرگان حوزه پژوهش نظرخواهی شده است. به منظور پالایش اولیه عوامل موثر از روش دلفی استفاده و برای تحلیل داده ها از روش فرآیند تحلیل شبکه مبتنی بر دیمتل فازی استفاده شده است. یافته‌ها: از نظر تعامل قوی، معیار همکاری های دانشگاه و صنعت رتبه اول، و معیارهای نوآوری پایدار و همکاری با سایر شرکت ها در مکان های بعدی قرار گرفتند. در این مطالعه معیارهای سودآوری، شدت تحقیق و توسعه و اهرم مالی به عنوان متغیرهای علّی قوی و معیارهای عملکرد اجتماعی، نوآوری پایدار و سن شرکت به عنوان متغیرهای علّی ضعیف و گزارشگری پایداری به عنوان متغیر معلول در نظر گرفته شدند.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شرکت‌های داروسازی ایرانی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بایستی ارائه مداوم و منظم گزارشگری پایداری سالیانه را مورد تاکید قرار دهند و در این راستا لازم است عوامل کلیدی چون معیار همکاری های دانشگاه و صنعت، معیارهای نوآوری پایدار و همکاری با سایر شرکت‌ها به عنوان اولویت‌های اساسی مد نظر قرار گیرد.

Identifying Factors Affecting Sustainability Reporting of Pharmaceutical Companies: Application of Delphi and Analytic Network Process based on Fuzzy DEMATEL

Background: Today, one of the most important concerns in the pharmaceutical industry is achieving sustainability, and the pharmaceutical industry is recognized as a leading sector in corporate sustainability reporting. The purpose of this study was to identify, extract, prioritize and analyze the social factors and corporate characteristics which are effective in the sustainability reporting of Iranian pharmaceutical companies.Methods: This was a crosssectional study conducted in autumm 2020. The expertise and availability principles were used for sampling, and the snowball sampling method was used for sample selection. In order to identify and extract effective social factors and corporate characteristics, the method of content analysis and the study #39;s review of literature have been used. The survey was conducted on 40 experts in the field of research using a researchermade questionnaire. In order to purify the effective factors, Delphi method and the Analytic Network Process method based on Fuzzy DEMATEL were used.Results: In terms of a strong interaction, the criterion for universityindustry collaborations came first, and the criterion for sustainable innovation and cooperation with other companies came next. In this study, profitability, research and development intensity and the financial leverage were considered to be weak causal variables and sustainability reporting, an effect variable.Conclusion: The results showed that Iranian pharmaceutical companies, in order to achieve the goals of sustainable development, should emphasize the continuous and regular presentation of annual sustainability reporting, and in this regard, key factors such as the criteria of universityindustry collaborations, sustainable innovation and cooperation with other companies should be considered critical priorities.