دستاوردها و چالش های اجرای برنامه پزشک خانواده شهری در ایران: دیدگاه مدیران و مجریان

زمینه و هدف: برنامه پزشک خانواده شهری یکی از اصلاحات نسبتاً بزرگ نظام مراقبت سلامت ایران است که از سال 1391 در استان های فارس و مازندران اجرا شد. نظر به گذشت نزدیک به 5 سال از اجرای برنامه، این مطالعه با هدف شناخت دستاوردها و چالش های اجرای برنامه پزشک خانواده شهری از دیدگاه مدیران و مجریان انجام گرفت.روش پژوهش: این مطالعه توصیفیتحلیلی به صورت مقطعی در زمستان 1395 در استان های فارس و مازندران انجام گرفت. جامعه پژوهش مدیران و کارشناسان پایش گر برنامه پزشک خانواده شهری و نمایندگان پزشکان خانواده و مراقبین سلامت بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته حاوی 2 بخش و 15 سوال بود که روایی آن به تائید رسید. با برگزاری 29 پانل خبرگان، داده ها جمع آوری و در نرم افزار spss 23 با آزمون های t مستقل و آنووا تحلیل شد.یافته ها: از کل 647 نفر مورد مطالعه در کل 2 استان با احتساب موارد تکراری، 1540 مورد دستاورد، 2387 مورد چالش و 1641 مورد راهکار عنوان گردید. میانگین تعداد دستاوردها، چالش ها و راهکارهای عنوان شده به ازای هر فرد به ترتیب 2/0 ± 2/38، 2/7 ± 3/70 و 2/0 ± 2/54 مورد بود. تکراری ترین دستاورد، چالش و راهکار ذکر شده به ترتیب، افزایش میزان بیماریابی و مراقبت بیماری ها (430 نفر)، عدم پرداخت به موقع به پزشکان (198 نفر) و تامین منابع پایدار جهت پرداخت های به موقع (119 نفر) بود. بین میانگین دستاوردها، چالش ها و راهکارهای عنوان شده و بعضی از متغیرهای فردی و اجتماعی رابطه معنی دار وجود داشت (p<0/05).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد افزایش میزان بیماریابی مهم ترین دستاورد و عدم پرداخت به موقع بزرگترین چالش برنامه بود که باید مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.

Achievements and Challenges in Implementing Urban Family Physician Program in Iran: Viewpoint of Managers and Executives

Background: Urban family physician program is one of the relatively large reforms in Iran's health care system implemented in Farsand Mazandaran provinces since 2012. Nearly five years after implementation of the program, this study aimed to identify the achievements and challenges of this program from the viewpoints of managers and administrators.Methods: This crosssectional study was conducted in winter of 2016. The research population included administrators and experts monitoring the urban family physician program and representatives of the family physicians and health care providers selected using the census method. The data collection tool was a twopart researchermade questionnaire containing 15 questions with confirmed validity. To collect data, 29 panels of experts were held and the collected information was analyzed by SPSS 23 using independent ttests and ANOVA.Results: Among the total of 647 participants in 2 provinces, 1540 achievement cases, 2387 challenge cases, and 1641 strategies were found. The average numbers of achievements, challenges, and strategies stated by each person were 2.38 ± 2.0, 3.70 ± 2.7, and 2.54 ± 2.0, respectively. The most frequent achievements, challenges, and strategies were increased disease detection and care (430), untimely payment to physicians (198), and providing sustainable resources for timely payments (119). The means of achievements, challenges, and strategies had significant relationship with some of the individual and social variables (p < 0.05).Conclusion: This study showed that increasing the rate of detection was the most important achievement and lack of timely payment was the biggest challenge of the program, which should be considered by policy makers.