ارزیابی نابرابری توزیع منابع بیمارستانی در استان آذربایجان غربی با استفاده از شاخص‌های اقتصادی، قبل و بعد از طرح تحول نظام سلامت

زمینه و هدف: عدالت در دسترسی به خدمات سلامت، یکی از اهداف عمده نظام های سلامت می باشد، به طوری که نابرابری در توزیع جغرافیایی منابع سلامت، دسترسی افراد به تسهیلات مراقبت سلامت را با مشکل مواجه می کند. از این رو هدف این مطالعه بررسی وضعیت توزیع منابع بیمارستانی و تعیین ضریب نابرابری در بین شهرهای استان آذربایجان غربی قبل و بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت بود. روش پژوهش: مطالعه حاضر پژوهشی توصیفی-تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد. برای سنجش نابرابری در توزیع منابع سلامت در شهرهای استان آذربایجان غربی، قبل و بعد از طرح تحول نظام سلامت از شاخص های نسبت تمرکز و هال تایدمن استفاده شد. داده های مورد نیاز برای تخمین این شاخص ها شامل 2 عامل تولید عمده و اصلی نظام سلامت یعنی تعداد پزشکان متخصص و تخت های بیمارستانی از معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان آذربایجان غربی جمع آوری شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار excel نجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در سطح استان، تمرکز بالایی در توزیع منابع سلامت مورد بررسی وجود دارد؛ به طوری که تمرکز تخت های ثابت و پزشک متخصص، بیشتر در مرکز استان یعنی شهر ارومیه بوده است. همچنین نابرابری در توزیع منابع فوق در شهرهای استان به نسبت جمعیت، بالا بود. همچنین مقایسه قبل و بعد از طرح تحول نظام سلامت نشان داد که توزیع تخت های ثابت روند کاهشی و پزشکان متخصص روند افزایشی داشته اند.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد وضعیت نابرابری در توزیع تخت های بیمارستانی بعد از اجرای طرح تحول سلامت تشدید شده است؛ توزیع پزشکان متخصص نیز بعد از طرح تحول علی رغم بهبود آن، منطبق بر توزیع جمعیت نمی باشد. بنابراین، پیشنهاد می گردد با در پیش گیری سیاست بازتوزیعی به اصلاح وضعیت نامناسب توزیع منابع فوق الذکر، پرداخته شود.

Inequality Assessment of Hospital Resources Distribution in West Azarbaijan Province Using Economic Indicators, Before-After Health System Reform plan

Background: Equity in access to health care services is one of the main goals of health systems, so that inequality in the geographical distribution of health resources will make it difficult for individuals to access the health care facilities. This study aimed to determine the distribution status of hospital resources and inequality coefficient in the West Azarbaijan province before and after implementation of the health system reform plan.Methods: This crosssectional and descriptiveanalytic study aimed to investigate inequality in the distribution of health resources in cities of West Azarbaijan province before and after health system reform plan using concentration ratio and Hall Tiedman indices. The required data for estimating these indices were the number of specialist physicians and hospital beds, which were extracted from the data base of treatment deputy in Urmia University of Medical Sciences. Data analysis was conducted by Excel software.Results: The results indicated a high spatial concentration in distribution of the health resources in the province, so that fixed beds and specialist physicians were more concentrated in the capital city of province; Urmia. Moreover, inequality in distribution of the resources in cities of the province was highly related to population. Comparisons of the results before and after the health system reform plan showed that the distribution of fixed beds and specialist physicians had decreasing and increasing trends, respectively.Conclusion: The results showed that inequality in distribution of the hospital beds was intensified after implementation of the health reform plan. Furthermore, distribution of specialist physicians after the reform plan, despite its improvement, was not according to the population distribution. Therefore, inappropriate distribution of the abovementioned resources should be readjusted by adopting redistributive policies.