ارائۀ چارچوب نظری فرآیند عملیاتی‌کردن شهر هم‌گرا: رهیافت فراترکیب

مدل شهر هم‌گرا توانسته است مبانی نظری توسعۀ پایدار در شهرها را در عرصۀ عمل اجرایی کند و کارآمدی آن را به منصۀ ظهور برساند. شهر هم‌گرا به علت مشخصۀ مقیاس‌پذیری آن، قابلیت سازگاری و کاربست در مکان‌های گوناگون جغرافیایی و شهرهای مختلف اعم از توسعه یافته و درحال توسعه را دارد. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل نظری فرآیند تحقق پذیری شهر هم‌گرا برای بهره‌گیری سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری در شهرهای کشور است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی-توسعه‌ای و روش آن، کیفی با تاکید بر روش فراترکیب است. جامعۀ آماری مربوط به کلیۀ پژوهش‌هایی است که از سال 2002 تا 2022 در ارتباط با موضوع شهر هم‌گرا منتشر شده است. حجم نمونه شامل 37 مقاله و مستندی است که براساس اصول دهگانۀ برنامۀ مهارت‌های ارزیابی حیاتی انتخاب شده است. ابتدا 11 منبع با بررسی عنوان و 21 منبع با غربال‌گری چکیده حذف شدند، سپس محتوای 42 منبع از لحاظ محتوا و کیفیت تحلیل شد و درنهایت، 37 مقاله برای تجزیه‌وتحلیل نهایی انتخاب شدند. بیشترین تراکم مقالات و منابع مربوط به بازه زمانی 2013-2021 است؛ به طوری که بیش از 70 درصد از مقالات انتخاب‌شده (27 مورد) مربوط به آن است. ضریب کاپای کوهن برای سنجش پایایی درونی و کیفیت برابر با 756/0 با سطح معناداری 000/0 به دست آمد. این رقم نشان‌دهندۀ توافق معتبر و مناسب است؛ زیرا بالاتر از 6/0 است. نتایج پژوهش بیان‌کنندۀ 125 کد در رابطه با شهر هم‌گرا است که در دوازده مقوله متشکل از دورۀ مهم تاریخی، برندهای شهر هم‌گرا، رویکرد (یکپارچه، فراگیر، پاسخگو)، گفتمان توسعه (نهادی، زیست محیطی، فضایی، اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی)، عوامل علی، پیامدها (استفاده 100 درصد از انرژی‌های تجدیدپذیر، کربن صفر، پسماند صفر، برندسازی محلی، پارک‌های بادی برای تامین برق در محله، بازیافت پسماند غذایی به‌عنوان بیوگاز برای تولید برق و گرما، مدیریت آب باران از راه بام‌های سبز، برکه‌ها، تالاب‌ها و کانال‌های آب باران، سبزشدن نمای ساختمان‌ها، فناوری محورکردن زهکشی آب، ساخت لانه‌های امن برای پرندگان، اولویت بالای طراحی مسیرهای عابران پیاده و دوچرخه‌سواری، اقتصاد مبتنی بر صدور فناوری‌های پاک، حفظ و ارتقای تنوع زیستی، غذای پایدار و محلی و غیره) راهبردها، فرآیند اجرایی، مولفه‌های کلیدی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، کنشگران و و بازیگران در نهایت دانش مورد نیاز دسته‌بندی شده‌اند.

presentation of a theoretical framework of the process of operationalizing the symbio city: meta-synthesis approach

the symbio city is one of the models that has been able to implement the theoretical foundations of sustainable development in the field of practice and has brought its efficiency to the fore. symbio city can adapt and be used in different geographical locations and different cities, both developed and developing due to its scalability characteristic. based on this, the purpose of the current research is the theoretical model presentation of the realization process of the symbio city to be used by policymakers and urban planners in the country. the current research is of a practical-developmental type and its method is qualitative with an emphasis on the meta-synthesis method. the statistical community is related to all the research that has been published from 2002 to 2022 regarding the subject of symbio city. the sample size includes 37 articles and documents that were selected based on the ten principles of the critical assessment skills program. first, 11 by examining the title and 21 sources by screening the abstract sources were removed, then the content of 42 sources was analyzed in terms of content and quality, and finally, 37 articles were selected for the final analysis. the highest concentration of articles and sources is related to the period of 2013-2021, so more than 70% of the selected articles (27 cases) are related to this period. cohen’s kappa coefficient to measure internal reliability and quality was equal to 0.756 with a significance level of 0.000. this number shows valid and appropriate agreement because it is higher than 0.6. the results of the research show 125 codes related to the symbio city, which are divided into twelve categories consisting of important historical period, symbio city brands, approach (integrated, inclusive, and responsive), development discourse (institutional, environmental, spatial, socio-cultural, and economic), causal factors, consequences (100% use of renewable energies; zero carbon; zero waste; local branding; wind parks to provide electricity in the neighborhood; recycling of food waste as biogas to produce electricity and heat; rainwater management through green roofs, ponds, wetlands and rainwater canals; greening of building facades; technology-oriented water drainage; construction of safe nests for birds; high priority of designing pedestrian and bicycle routes; economy based on the export of clean technologies, preservation and promotion of biodiversity, sustainable and local food, etc.) strategies, implementation process, key components, policy making and planning, activists and finally the required knowledge.