بررسی وضعیت کنونی تحول هوشمند در کلان‌شهر تبریز

شهرنشینی فزاینده، افزایش روزافزون جمعیت و مشکلات عظیم اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی حاصل از آنها به همراه رشد و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات – به‌عنوان عمده‌ترین محور تحول و توسعه در جهان شاخصۀ اصلی قرن 21 در سطح جهانی است که تنها ازطریق یک رویکرد سیستماتیک حل می‌شود. در این راستا برنامه‌ریزان شهری در سراسر جهان می‌کوشند مدل‌هایی را برای توسعۀ شهرهای قرن 21 و مقابله با چالش‌های کنونی آنها ارائه دهند که توسعۀ شهر هوشمند یکی از این مفاهیم جدید است. ترکیب فناوری اطلاعات و ارتباطات با برنامه‌ریزی شهری که تئوری شهر هوشمند را مطرح می‌کند، شکل جدیدی از توسعۀ زندگی را نمایان کرده و به‌عنوان یک رویکرد موثر برای رسیدن به مدیریت بهتر شهری است. هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت کنونی تحول هوشمند در کلان‌شهر تبریز است. در این راستا در مرحله نخست، زیرساخت‌های ict (شاخص توسعه ict یعنی idi) بررسی شده‌اند که نتایج حاصل از آن نشان می‌دهند استان‌ آذربایجان شرقی و به‌طور خاص کلان‌شهر تبریز با idi برابر 6.769 در سال 1399 در رتبه 15 کشور قرار داشته و همچنین مقدار این شاخص و هر 3  زیرشاخص آن در یک دهه گذشته از میانگین کشوری بالاتر بوده و رشد چشمگیری داشته است. در مرحله دوم با استفاده از ادبیات موضوع 74 شاخص در 6 بعد شهر هوشمند شامل مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط‌ زیست هوشمند، زندگی هوشمند، دولت هوشمند و جابه‌جایی هوشمند، تدوین و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه، اطلاعات و آمار موجود در سالنامه‌های آماری و محیط برنامه‌نویسی پایتون تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان‌دهندۀ میزان هوشمندی این شهر در مقیاس کلان با امتیاز 0.166 از 1 واحد است. همچنین بررسی وضعیت ابعاد شش‌گانه نشان می‌دهد بعد محیط ‌زیست هوشمند با امتیاز 0.26 از واحد، بالاترین امتیاز را در میان سایر ابعاد به خود اختصاص داده است؛ این در حالی است که حکمروایی (دولت) هوشمند و زندگی هوشمند به‌ترتیب با 0.116 و 0.126 از کمترین امتیاز برخوردارند.

Investigating the Current Situation of Smart Evolution in Tabriz Metropolis

Increasing urbanization and population growth in cities introduce social, economic, and environmental challenges. Globally, these challenges have become a major driver for urban development in the 21st century, alongside the expansion of information and communication technology (ICT). Urban planning is now focused on applying a systematic approach to generate models which can be applied to 21stcentury city development, addressing and overcoming the problems associated with increasing urbanization. The development of “smart cities” is an example of one such conceptual model. The combination of ICT with urban planning, forming the foundation of the theory underlying smart cities, reveals a new form of development and is an effective approach to achieve better urban management. The main purpose of this study is to investigate the current state of smart evolution in the metropolis of Tabriz. Firstly, the ICT infrastructure (ICT Development Index, ie IDI) was investigated. The results of this study show that East Azerbaijan province, particularly the metropolis of Tabriz with an IDI equal to 6.76 in 2020, was ranked 15th  in the country. Moreover, the value of this index and all three subindices in the last decade have been higher than the national average and have grown significantly. Secondly, using the subject literature, 74 indicators in six smart city dimensions: smart people, smart economy, smart environment, smart life, smart government, and smart mobility were compiled and, by means of questionnaires, analyzed using information and statistics in statistical yearbooks and Python software. The results reflect the degree of intelligence of this city on a macroscale, with a score of 0.166 per unit. Furthermore, investigations into the status of the six dimensions indicate that the dimension of the smart environment with a score of 0.26 per unit, has the highest score among other dimensions, while smart governance (government) and smart life have the lowest score respectively with 0.116 and 0.126 scores.