برنامه‌ریزی و مکان‌یابی بازارهای روز در شهر تبریز (مطالعه موردی: مناطق 4، 7 و 10)

یکی از وظایف برنامه‌ریزان شهری، گسترش و تامین امکانات رفاهی و دسترسی راحت و مناسب کلیه شهروندان است؛ به‌طوری‌که همه افراد به‌طور یکسان از آنها برخوردار شوند. شهرها با هر نقش و وظیفه‌ای، نمی‌توانند دور از فعالیت‌های تجاری و بازرگانی قرار گیرند؛ بازارهای محلی و بازارهای روز نمونه بارز این فعالیت‌های تجاری‌اند. شهر تبریز، یکی از کلانشهر‌های کشور، با کمبود این نوع خدمات روبهرو است و مناطق 4، 7 و 10 آن فاقد این نوع از خدمات شهری‌اند. هدف از پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی و مکان‌یابی بازارهای روز در مناطق 4، 7 و 10 تبریز است. نوع تحقیق، کاربردی و روش آن توصیفی‌تحلیلی است. برای مکان‌یابی بازارها کلیه اراضی بایر و بدون کاربری در مناطق 4، 7 و 10 تبریز مشخص شد؛ اما با منظورکردن آستانه جمعیتی (50000 نفر)، اراضی بایر با مساحت 3000 متر مربع و بیشتر، مدنظر قرار گرفت. این اراضی با استفاده از نرم‌افزار gis تعیین شدند. پس از غربالگری اولیه، اراضی انتخابی براساس معیارهای اندازه (مساحت زمین)، شکل زمین، دسترسی، سازگاری، تراکم جمعیت، پارکینگ، مرکزیت و زمین‌های بایر تحلیل شد و درنهایت، براساس پیش‌بینی جمعیت در افق 1405 در مناطق مورد مطالعه تعداد 7 بازار روز در منطقه 4 و برای هرکدام از مناطق 7 و 10 تعداد 4 بازار روز براساس شاخص‌های مکان‌یابی پیشنهاد شد.

Organizing Plans and Location Decisions of Daily markets in Tabriz (Case Study: 4,7,10 municipal regions)

Provision and development of the required facilities and amenities for the citizens and a convenient access to them in a way that all people are treated equally, is one of the tasks of urban planners. Cities, regardless of their role and duties, cannot be kept away from commercial activities one of which are local and daily markets. The city of Tabriz, as one of the major metropolises in the country, is facing a shortage of this type of service, and 4, 7 and 10 municipal regions of the city, lack this type of urban service. The purpose of this study is to organize the plan and location decision for the daily markets in these municipal regions using an applied research with descriptiveanalytical approach. In order to deciding on markets’ location, all the wastelands and unused lands in municipal regions 4, 7 and 10 of Tabriz were identified. Then, taking into account the population threshold (50,000 people), barren lands with an area of 3000 square meters and more were considered. These lands were determined using GIS software. After the initial screening, selected lands were analyzed based on criteria of their size (land area), landform, accessibility, adaptability, population density, parking, centrality and wasteland. And finally, based on the population forecast of 1405 in the studdied areas, seven daily markets were offered in municipal region 4, and for each of the 7 and 10 regions four markets were proposed based on location indices.