طراحی مدل فرار مالیاتی بر پایه مالیات بر درآمد: رویکرد نظریه داده بنیاد

موضوع و هدف مقاله: پژوهش حاضر درصدد طراحی مدل فرار مالیاتی بر پایه مالیات بر درآمد (رویکرد نظریه داده بنیاد) بوده و هدف پژوهش حاضر مدل‌سازی پدیده فرار مالیاتی بر پایه مالیات بر درآمد است. روش پژوهش: روش پژوهش مورد استفاده، نظریه داده بنیاد و از طریق مصاحبه عمیق با خبرگان این موضوع است. این تحقیق با انجام 12 مصاحبه به روش گلوله برفی به اشباع رسید. یافته‌های پژوهش: عوامل اصلی پدیده فرار مالیات بر درآمد عبارتند از: عدم گسترش فرهنگ مالیاتی در جامعه، عدم شفافیت اطلاعات مالی، عدم کارایی نظام مالیاتی، پیچیدگی قوانین و... . با توجه به مصاحبه ها، با شروع پدیده فرار مالیاتی به دلایل فوق، مهم ترین بسترهای لازم عبارتند از: نبود فضای مناسب کسب و کار، عدم وجود سیستم نظارتی و اجرایی قوی بر شرکت ها، عدم وجود سیستم مدیریتی قوی و نبود اعتماد عمومی در جامعه. همچنین بر اساس نظر خبرگان مهمترین راهبردهای جلوگیری از فرار مالیاتی عبارتند از: ایجاد بانک اطلاعاتی جامع برای شرکت  ها، فرهنگ سازی مالیاتی، اصلاح قوانین مالیاتی و کاهش گستردگی معافیت‌های مالیاتی و... . همچنین مهمترین پیامدهای فرار مالیاتی نیز عبارتند از: توزیع ناعادلانه درآمد و ثروت در جامعه، کاهش سطح شفافیت اقتصادی و کاهش درآمدهای دولت و سطح رفاه عمومی در جامعه. نتیجه‌‌گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: به منظور طراحی مدل فرار مالیاتی بر پایه مالیات بر درآمد، مدلی مفهومی تدوین و طراحی گردید، همچنین در ایران اولین پژوهشی است که مدلی را برای فرار مالیاتی بر پایه مالیات بر درآمد ارائه می‌کند.

Design a Tax Evasion Model Based on Income Tax: Grounded Theory Approach

Subject and Purpose of the Article: The aim of this study was to design a tax evasion model based on income tax (grounded theory approach) and the aim of this study was to model the phenomenon of tax evasion based on income tax. Research Method: The research method used is grounded theory and through indepth interviews with experts in this field. This study was saturated with 12 snowball interviews. Research Findings: Based on the results obtained from interviews, the main causes of income tax evasion are: lack of tax culture in  society, lack of transparency of financial information, inefficiency of the tax system, complexity of laws and... According to the interviews, with the onset of tax evasion for the above reasons, the most important necessary  contexts are: lack of proper business environment, lack of strong regulatory and executive system on companies, lack of strong management system and lack of public trust in society. Also, according to experts, the most important strategies to prevent tax evasion are: creating a comprehensive database for companies, creating a tax culture, reforming tax laws and reducing the scope of tax exemptions. Also, the most important consequences of tax evasion are: unfair distribution of income and wealth in society, reduced level of economic transparency and reduced government revenues and the level of public welfare. Conclusion, Originality and its Contribution to the Knowledge: In order to design a tax evasion model based on income tax, a conceptual model was developed and designed, and also in Iran, it is the first research that presents a model for income tax evasion based on income tax.