تحلیل چندمعنایی افعال مرکب با همکرد «دادن» در چارچوب معنی‌شناسی قالبی و صرف ساختی

در این پژوهش، به بررسی قالب‌های معنایی و طرح‌واره‌های ساختی افعال مرکب با همکرد «دادن» پرداخته شده تا چندمعنایی بین آن‌ها در چارچوب معنی‌شناسی قالبی (فیلمور، 1982) و صرف ساختی (بوی، 2010الف، 2010ب، 2018) مطالعه شود. داده‌های مورداستفاده شامل 382 فعل مرکب با همکرد «دادن»‌ است که از منابعی همچون فرهنگ زانسو (کشانی، 1372)، فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1381)، فرهنگ ظرفیت نحوی افعال فارسی (رسولی و دیگران، 2011) و فرهنگ املایی خط فارسی (صادقی و زندی مقدم، 1394) گرد‌آوری شده‌اند. در دسته‌بندی معنایی داده‌ها از معنای افعال در فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1381) کمک گرفته شده ‌است. طرح‌واره‌های ساختی هر دستۀ معنایی، الگوهایی برای ساخت افعال مرکب جدید را ارائه می‌دهند. ازطرفی، قالب‌های معنایی مواردی همچون ظرفیت نحوی، ساخت دستوری و نقش‌های دستوری را در جملاتی نشان می‌دهند. یافته‌ها نشان می‌دهد که با استفاده از مفاهیمی که در نظریه‌های معنی‌شناسی قالبی و صرف ساختی مطرح‌ است، می‌توان بین طرح‌واره‌های ساختی و قالب‌های معنایی ارتباط برقرار کرد و چندمعنایی موجود بین افعال مرکب همراه با همکرد «دادن» را شناسایی و واکاوی کرد. این تحلیل به ساختار شبکه‌ای و پایگانی از طرح‌واره‌ها منجر می‌شود که حالت سلسله‌مراتبی دارد و تصویری گویا از چندمعنایی انتزاعی در سطح طرح‌واره‌ها را می‌نمایاند.

the polysemic study of the light verb dɑdæn (to give) from frame semantics and construction morphology perspective

in this research, semantic frames and construction schemes of compound verbs with dɑdæn (to give) light verb has been studied to consider their polysemy. the data includes 382 compound verbs with dɑdæn as a light verb, collected from the sources such as zansu dictionary (keshani, 1993), farhang-e bozorg-e sokhan (anvari, 2002), syntactic valency lexicon for persian verbs (rasooli et al., 2011), and persian orthographic dictionary (sadeghi and zendi moghadam, 2015). the semantic categorization of data is based on farhang-e bozorg-e sokhan (anvari, 2002). the semantic frames included syntactic valency, grammatical structure, and grammatical functions related to sentences with compound verbs in each semantic category, while the constructional schemas provided templates for making new compound verbs. the findings indicated that by using concepts presented in frame semantics (fillmore, 1982) and constructional morphology (booij, 2010a, 2010b, 2018), the relationship between constructional schemas and semantic frames can be established, and the existing polysemy among compound verbs with the light verb dɑdæn can be identified and explained. this analysis leads to a hierarchical and network-like structure of constructional schemes, providing a clear picture of abstract polysemy at the level of construction patterns.