چگونگی رفع التقای واکه‌های کشیده با واکۀ تکواژ جمع در زبان فارسی

از شش واکۀ زبان فارسی واکه‌های /u:/، /i:/ و /a:/ کشیده هستند. التقای واکه‌ها ناشی از افزوده‌شدن تکواژ جمع /-an/ به اسم‌های مختوم به واکۀ‌ /u:/ توسط غلت [w] و در اسم‌های مختوم به واکه‌های /i:/ و /a:/ توسط غلت [j] برطرف می‌شود. ضمن اینکه واکه‌های افراشته /u:/ و /i:/ کوتاه‌تر تلفظ می‌شوند؛ ولی تغییری در کشش واکۀ افتادۀ /a:/ رخ نمی‌دهد. هدف این پژوهش تحلیلی این است که مشخص کند در فاصله میان بازنمایی واجی و بازنمایی آوایی چه اتفاقی افتاده است. به این منظور، دو فرضیه تحلیل و بررسی شده‌اند: طبق فرضیۀ نخست، طی فرایند غلت‌شدگیِ واکه یک جزء از هریک از واکه‌های افراشته کشیدۀ /u:/ و /i:/ به غلت معادل آن یعنی [w] و [j] تبدیل شده و به‌عنوان همخوان میانجی میان دو واکه قرار گرفته است. امّا براساس فرضیۀ دوم، التقای واکه‌ها از رهگذر درج همخوان میانجی برطرف شده و پیامد این درج رخداد فرایند «کوتاه‌شدگی جبرانی» است. در این پژوهش استدلال می‌شود که فرضیه دوم درست است. این فرضیه سپس در چارچوب نظریۀ بهینگی تحلیل می‌شود.

resolving the hiatus between a sequence of long vowels and the plural morpheme vowel in persian

persian has six vowels among which /u:/, /i:/ and /a:/ are long.the hiatus caused by adding the plural morpheme /-an/ to the nouns ending with /u:/ is resulved by the glide [w], while the hiatus in nouns ending with /i:/ and /a:/ is resulved by the glide [j]. although the high vowels /u:/ and /i:/ are pronounced shorter, there is no change in the length of the low vowel /a:/. in this regard, the present research aims to figure out what occurs between the phonemic and phonetic representations. in so doing, two hypothses are being analyzed. according to the first one, a part of the high vowels /u:/ and /i:/ forms a corresponding glide i.e., [w] and [j] respectively, to act as an intervocalic consonant. however, in accordance with the second one, hiatus is resolved by directly inserting an intervocalic consonant that results in compensatory shortening. after arguing that the second hypothsis is correct, it is analyzed within optimality theory.