تحلیلی بر مبنای بهینگی درباره کوتاه‌شدگی واکه‌ای برای رفع التقای واکه در زبان کردی و فارسی

پژوهش حاضر براساس واج‎شناسی بهینگی، به رفع التقای واکه در ارتباط با کوتاه‎شدگی واکه‎ای در زبان کردی و فارسی، پرداخته است. مجموعه‌فیلم‎ها، سریال‎ها و متون نوشتاری، پیکره‌پژوهش حاضر را تشکیل داده است، براساس تجزیه و تحلیل داده‎ها، نگارندگان نتیجه گرفته‎اند که دو زبان فارسی و کردی برای رفع التقای واکه در برخی محیط‎های آوایی، از غلت‎سازی به‎شیوه‌کوتاه‎شدگی واکه‎ای استفاده می‎کنند. در زبان فارسی برای رفع التقای واکه، دو واکه‌افراشته /i/ و/u/  براثر غلت‎سازی ازراه کوتاه‎شدگی واکه‎ای به‎ترتیب به یک واکه‌کوتاه و یک همخوان غلت /j/ و/w/  تبدیل می‎شوند. در زبان کردی میانی، فرایند غلت‎سازی در واکه‎های افراشته /i:،u: /  و نیمه‎افراشته /ē:،ō: /  رخ می‎دهد؛ همچنین، غلت‎سازی در زبان فارسی با تغییر کمّی در واکه‌کشیده‌/i:/ و تغییر کمّی و کیفی در واکه کشیده /u:/ همراه است. درمقابل، غلت‎سازی در زبان کردی میانی تنها با تغییر کمّی در واکه‎های کشیده همراه است. تحلیل بهینگی نیز مشخّص کرد که عامل اصلی در رفع التقای واکه در هردو زبان فارسی و کردی میانی، الزام به وجود آغازه در ساختار هجایی آن‎ها است. در بافت‎هایی که در آن‎ها غلت‎سازی ازراه کوتاه‎شدگی واکه‎ای رخ می‎دهد، محدودیت‎های فعّال مشترک در زبان فارسی و کردی میانی عبارت است از:  .agree(place); onset; max; dep; ident (µ

An Analysis Based on Optimality about Vowel Reduction to Resolve Hiatus in Kurdish and Persian

The present study deals with hiatus resolution through vowel reduction in Kurdish and Persian based on OT phonology. A collection of movies, TV series, and written texts formed the corpus of the study. In data description and analysis, the linguistic intuition of native Persian and Central Kurdish speakers were used. Based on the analysis, the authors concluded that Persian and Kurdish use glide formation through vowel reduction to resolve hiatus in certain phonetic environments. In Persian, to resolve hiatus, the two high vowels /i/ and /u/ are converted into a short vowel and the glides /j/ and /w/, respectively. In Central Kurdish, glide formation occurs in high vowels /i:, u:/ and midhigh vowels /ē:, ō:/. Glide formation in Persian is accompanied with a quantitative change in vowel /i:/ and a quantitative and qualitative change in /u:/. In contrast, glide formation in Central Kurdish is accompanied with only quantitative change in long vowels. The OT analysis revealed that the main factor driving hiatus resolution in both Persian and Kurdish is the need for an onset in syllable structure. In contexts in which glide formation occurs through vowel reduction, the active constraints in Persian and Kurdish are: ONSET, AGREE(place), MAX, DEP, IDENT(µ).