تحلیل برخی از فرایندهای واجی در گویش اورامیِ شمال ایران در چارچوب واج‌شناسی زایشی و نظریۀ بهینگی (مطالعۀ موردی: گویش عبدالملکی)

یکی از مهمترین گویش های اورامی در خارج از جغرافیای اورامان، گویش عبدالملکی است که گویشوران آن در بخش ساحلی میانکاله شهرستان بهشهر سکونت دارند. این گویش به دلیل دور افتادن از خاستگاه خود یعنی اورامان لهون، تا حدودی با سایر گویش های اورامی که اکنون در استان کرمانشاه رایج اند، تفاوت دارد. هدف مقالۀ حاضر، آن است که پس از بررسی و توصیف ساختمان هجایی گویش عبدالملکی، برخی از فرایندهای واجیِ آن در واژه های مشترک با فارسی معیار را مورد تحلیل قرار داده و قاعدۀ مخصوص هر یک را ارائه دهد. روش مطالعۀ حاضر، توصیفی تحلیلی است و داده ها در چارچوب واج شناسی زایشی و نظریۀ بهینگی تحلیل شده اند. برخی از مهم ترین یافته های این پژوهش از این قرارند: 1. ساختمان هجایی گویش عبدالملکی از هشت هجا تشکیل شده است؛ 2. در ابتدای هجا می تواند خوشۀ همخوانی وجود داشته باشد؛ 3. فرایندهای واجیِ همگونی، ناهمگونی، حذف، درج، تضعیف و قلب در این گویش فعال است؛ 4. توالی دو همخوان /n/ و /d/ در گفتار به کار نمی رود؛ 5. در تحلیل فرایند قلب، سه محدودیت linearity، scl، و ssp دخیل اند؛ 6. در فرایند تضعیف، محدودیت کم‌کوشی بر تمام محدودیت ها اولویت دارد.

The Analysis of Phonological Processes of Orami Dialect in Northern Iran: Generative Phonology and Optimality Theory (Case Study: Abdolmaleki Dialect)

.Abdolmaleki is spoken by a tribe in coastal part of Miankaleh, Behshahr. This dialect is somewhat different from other Orami dialects, common in Kermanshah, due to remoteness from its origin, Horaman. In this study, after describing syllabic structure of Abdolmaleki dialect, some of its most important phonological processes in common words with standard Persian have been examined. After analyzing each process, specific rule is presented. Applying a descriptiveanalytic method, the data is analyzed within generative phonology and optimality theory. Some of the results are: 1. The syllabic structure of Abdolmaleki dialect consists of eight syllables; 2. At the beginning of the syllable, there may be a consonant cluster; 3. Various phonological processes such as assimilation, dissimilation, deletion, insertion, weakening, and metathesis are active; 4. The sequence of two consonants / n / and / d / is not used in the speech; 5. In analyzing the metathesis process, three limitations of linearity, SCL, and SSP are involved; 6. In the weakening process, lazy restriction has priority over all restraints.