استعاره در عبارات خطاب زبان ترکی آذری

استفاده از عبارت های خطاب استعاری در بیان احساسات و عواطف، موضوعی مهم در مطالعات جوامع به شمار می‌رود. پژوهش حاضر به‌ منظور بررسی پدیدۀ اجتماعی عبارات خطاب استعاری از منظر زبان‌شناسی شناختی با سه هدف کشف انواع و بسامد استعاره‌های مفهومی، بسامد وقوع آن‌ها در دو گروه سنّی مردان و زنان جوان و میان سال و میزان وقوع خطاب‌‌‌های استعاری در رابطه با کلّ آن‌ها در گونۀ گفتاری ترکی آذری خوی صورت گرفته است. روش پژوهش، به شیوۀ تحلیل محتوا است و جمع‌آوری داده‌ها به‌ روش میدانی و با استفاده از پرسش نامه از صد گویشور خویی انجام شده است. آمارها نشان می‌دهد که بر اساس طبقه بندی لیکاف و جانسون (1980) بسامد هرکدام از انواع عبارتهای خطاب استعاری در رابطه با یکدیگر به ترتیب استعاره های «ساختاری» (267) مورد، «هستی شناختی» (212) مورد و «جهتی» (3) مورد، نگاشت شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد: 1 میزان کاربرد انواع عبارت های خطاب استعاری به ترتیب به زنان جوان (39.17%)، مردان جوان (28.22%)، مردان میا ن سال (19.30%) و زنان میان سال (13.31%) اختصاص دارند. 2 از کلّ عبارت های خطاب به دست آمده، (55.1%) مربوط به خطاب‌های‌ استعاری و (44.9%) مربوط به خطاب‌های غیر استعاری است؛ یعنی بیش از نیمی از خطاب‌ها در خوی ماهیت استعاری دارند.

Metaphors in Address Terms of Azeri Turkish Language

Using metaphorical address terms to represent sentiments and feelings is an important subject in studying societies. This research aims to study this sociolinguistic phenomenon from a cognitive perspective and has three objectives: finding types and frequencies of conceptual metaphors, their rate of occurrence in address terms used by the two age groups of young and middleaged women and men, and the amount of metaphorical address terms among all kinds in Azeri Turkish of Khoy. The study employed content analysis and data are collected by field study from 100 native speakers using a questionnaire. Statistics indicated that following the classification of Lakoff and Johnson (1980), frequencies of metaphorical address terms in relation with each other were structural metaphors (267) cases, ontological metaphors (212) cases and orientational metaphors (3) cases. Findings indicated that: 1) the greatest amount of using metaphorical address terms belonged respectively to young women (%39.17), young men (%28.22), middleaged men (%19.30) and middleaged women (%13.31), 2) out of the total number of obtained address terms, (%55.1) were related to metaphorical and (%44.9) to nonmetaphorical address terms. We can thus conclude that more than half of addresses in Khoy have a metaphorical nature.