بررسی ترکیبی‌/تحلیلی‌بودگی مقوله‌های تصریفی فعل در گویش کردی خزلی

هدف پژوهش حاضر توصیف، تبیین و بررسی تحلیلی/ ترکیبی بودگی مقوله های تصریفی فعل شامل زمان، نمود، وجه، جهت، قطبیت، مطابقه و سببی سازی در کردی خزلی از خانواده‌ کردی جنوبی است. داده ها از بررسی فایل های صوتی به صورت پیکره ای، مصاحبه های هدایت شده و یادداشت های آوانویسی شده از گویشوران بومی روستاهای کارزان در استان ایلام طی سال های 1396 تا گردآوری شده اند. مقوله های زمان، وجه و نمود در این گونه‌ زبانی هم پوشانی دارند؛ بنابراین، به مثابه‌ یک مقوله بررسی شدند. نتایج نشان داد که مقوله‌ زمان-وجه-نمود در این گونه‌ زبانی به طور عمده به صورت ترکیبی و در مواردی هم به صورت ترکیبی و هم به‌صورت تحلیلی بازنمایی می شود.؛ افزون بر این، در کردی خزلی مقوله های قطبیت، جهت، مطابقه و سببی سازی نیز به طور عمده به صورت ترکیبی بازنمایی می شوند. میزان ترکیبی بودگی یک فعل براساس صورتی از فعل که بیشترین میزان ترکیبی بودگی را دارد، تعیین و براساس ارزش تعداد مقوله-در-واژه محاسبه می شود. این ارزش در این گونه‌ زبانی 6 تا 7 به دست آمد که از این نظر کردی خزلی در زمره‌ زبان های رایج دنیا رده بندی می شود.

An Investigation into the Analyticity/Syntheticity of the Verbal Inflectional Categories in Khezeli Kurdish Dialect

Khezeli Kurdish dialect is a branch of the SouthWestern Iranian languages family. The purpose of this research is to describe the verbal inflectional categories of Khezeli and to investigate the analyticity/syntheticity degree of these categories. The data were extracted from a corpus of audio files and transcribed notes gathered from native speakers living in Karezan district of Ilam province. The tense, mood, and aspect categories in Khezeli are coded fusionally. Thus, these three categories were investigated as one category called tenseaspectmood (TAM) category. The results indicated TAM category is coded both synthetically and analytically. In addition, the voice, polarity, agreement and causative categories are generally synthetically coded. The categoryperword value (cpw) is determined by counting the number of the inflected categories in the maximally inflected verb form. The obtained cpw value for Khezeli is 67 and, in this regard, Khezeli Kurdish dialect is classified among the most common languages of the world.