چندمعنایی نظام‌مند در رویکرد شناختی، تحلیل چندمعنایی فعل حسّ دیدن در زبان فارسی

پژوهشِ توصیفی تحلیلیِ حاضر با استفاده از الگوی جسم انگاری (آنتونانو، 1999 و 2002) و شبکۀ معناییِ افعال حسّی (افراشی و عسگری، 1396) چندمعنایی فعل حسّی دیدن را توصیف و تحلیل کرده است. بدین منظور، معانی فعل دیدن در زبان فارسی با استفاده از لغت نامه دهخدا ، فرهنگ معین و پایگاه دادگان زبان فارسی جمع آوری شدند. در این مرحله (4500) جمله از پایگاه دادگان زبان فارسی استفاده شد که برمبنای معانی بسط یافته دسته بندی شدند. تحلیل های نوشتار پیش رو که بیشتر با مدّ نظر قراردادن قابلیت های حواس بشری و شیوه دریافت ما از جهان اطراف صورت می گیرد، نشان می دهد که جسم انگاری سرچشمه مفهوم سازی استعاری و بسط معنایی فعل دیدن است و چندمعنایی فعل دیدن حاصل تعامل محتوای معنایی این فعل با دیگر عناصر سطح جمله است. یافته های پژوهش حاضر در راستای آنتونانو (1999) و افراشی و عسگری (1396) است. مواردی نیز یافت شد که آنتونانو (1999 و 2002) به آن ها اشاره ای نکرده است. از طرفی، یافته های نوشتار پیش رو درراستای اظهاراتِ آنتونانو (2002)، ایوانز و ویلکینز (2000) و کووچش (2005) است که ایده جهانی بودن بسط معنایی افعال حسّی سویتزر (1990) را مورد تردید قرار داده بودند.

Systematic Polysemy in Cognitive Approach: Studying the Polysemy of “see” in Persain

The present descriptiveanalytic research uses the semantic model (Antonano, 1999 and 2002) and the semantic network of perception verbs (Afrashi & Asgari, 1396) to describe and analyze the polysemy of the perception verb “see”. For this purpose, the meanings of the verb “see” in Persian were compiled using Dehkhoda dictionary, Moein dictionary, and Persian language databases. At this stage, 4500 sentences were used from the Persian language database, classified on the basis of extended meanings. Analyzes of this paper, which take more into account the capabilities of the human senses and the way we perceive the world around us, show that ’embodiment’ is the source of the metaphorical conceptualization and semantic extension of ’see’. The polysemy of “see” is the result of the interaction of the semantic content of the verb with other elements of the sentence level. The findings of this study are in line with Antonano (1999) and Afrashi and Asgari (1396). There were also cases that Antonano (1999 and 2002) did not mention. On the other hand, the findings of this study are in line with the ideas of Antonano (2002), Evans & Wilkins (2000), and Koveceses, (2005) that have challenged Sweetser’s (1990) idea of the “universality of the semantic extension of perception verbs”.