طبقه‌بندی تغییرات ساختواژی در فرایند وام‌گیری واژه‌ها از زبان ترکی به فارسی

زبان به عنوان پدیده‌ای زایا و پویا همزمان با پیشرفت بشر در حال تغییر است. یکی از تغییراتی که در اغلب زبان‌ها اتفاق می‌افتد، وام‌گیری ناشی از روابط گسترده اهالی زبان های مختلف است. وام‌گیری انواع مختلفی دارد که عبارتند از: وام‌گیری آوایی، وام‌گیری واژگانی و وام‌گیری دستوری. واژه‌ها از نظر ساختمان به انواع ساده (بسیط)، مرکب، مشتق و مشتق‌مرکب تقسیم می‌شوند؛ اما در فرایند وام‌گیری، گاه این ساختمان دچار تغییر می شود و عنصر قرضی می‌تواند در زبان مقصد به گونه‌های متفاوتی ظاهر شود. مقاله حاضر با بررسی 1000 واژه قرضی که از ترکی وارد فارسی شده‌اند، به طبقه‌بندی آنها بر اساس ساختمان و تغییراتی که پس از قرض گیری در آنها رخ داده است، پرداخته‌ و آنها را در 7 طبقه شناسایی و دسته بندی می کند. این فرایندها به ترتیب فراوانی عبارتند از: 1- مشتق ترکی به ساده فارسی 2- ساده ترکی به ساده فارسی 3- مرکب ترکی به ساده فارسی 4- مشتق‌مرکب ترکی به ساده فارسی 5- وند ترکی به وند فارسی 6- وند ترکی به واژه ساده فارسی و 7 – واژه ساده ترکی به وند فارسی. نتایج نشان می دهد که فرایند وام‌گیری در زبان فارسی کمتر به ساختار ساختواژی واژه های وام گرفته‌شده حساسیت نشان می دهد و آنها را به صورت یک واحد به زبان فارسی وارد می­ کند.

Classification of Morphological Changes in the Borrowing Process from Turkish into Persian

Language as a productive and dynamic phenomenon has been changing along with man’s progress. A change frequently observed in most languages is borrowing due to extensive relationships among people of different languages. Borrowing has different types such as phonological borrowing, lexical borrowing, and grammatical borrowing. From a structural point of view, words are divided into simple, compound, derived, and derivedcompound; however, in the process of borrowing, this structure is sometimes transformed and the borrowed (loan) element can appear differently in the target language. Studying 1000 words borrowed (loan) from Turkish into Persian, the present research categorizes them based on the original and secondary structure of such words. They are categorized in 7 classes.  In the order of frequency, these processes are as follows: 1 derived Turkish into simple Persian 2 simple Turkish into simple Persian 3 compound Turkish into simple Persian 4 derivedcompound Turkish into simple Persian 5 Turkish affix into Persian affix 6Turkish affix into Persian simple word 7 simple Turkish word into Persian affix. The results show that borrowing process in Persian Language is not so sensitive to the internal morphological structure of the borrowed (loan) words and adopts them as a single unit into Persian language.