ساختار تصریفی فعل در بلوچی سرحدی گرنچین

بلوچی سرحدّی رایج در منطقۀ گرنچین زیر شاخه‌ای از بلوچی غربی (رخشانی) است که عناصر ساختواژی مختلفی در ساختار فعل به کار می‌برد. هدف از پژوهش حاضر ارائۀ توصیفی همزمانی از ساختار تصریفی فعل در قالب صورت‌های خودایستا و ناخودایستا در بلوچی سرحدّی گرنچین است. داده‌های پژوهش از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 10 گویشور بومی بیسواد با میانگین سنی 50-80 سال گرد‌آوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در ساختار فعل خودایستای بلوچی سرحدّی چهار عنصر ساختواژی می‌توان یافت: (1) جزء فعلی، (2) ستاک فعلی در قالب ستاک حال یا ستاک گذشته، (3) وند‌ها به صورت پیشوندی (پیشوند وجوه امری و التزامی، پشوند نفی و پیشوند نهی) و پسوندی (پسوند زمان گذشته، پسوند سببی، و شناسه‌های شخصی)، و (4) فعل ربطی اسنادی که به دو صورت کامل و پی‌بستی (کوتاه) به کار می‌رود. صورت‌های فعل ناخودایستای بلوچی سرحدّی شامل مصدر، وجه وصفی (اسم فاعل و اسم مفعول) و اسم مصدر است، که همه از ستاک فعل و پسوندهای خاصی ساخته می‌شوند.

Inflectional Structure of Verb in Sarhaddi Balochi of Granchin

The Sarhaddi Balochi spoken in Granchin district about 35 kms to the southeast of Khash in Sistan and Baluchistan province is a subdivision of western (Rakhshani) Balochi which employs different morphological elements in verb structure. The purpose of this research is to present a synchronic description of inflectional structure of verb in terms of finite and non finite verb forms of Sarhaddi Balochi of Granchin based on linguistic corpus provided through fieldwork. Linguistic data have been gathered via free speech recording and interview with 10 native speakers (5 males and 5 females) residing in Granchin with an average age of 5080 years. The findings of the research show thatfinite and nonfinite verb forms consist of different morphological elements. Four morphological elements can be found in the structure of finite verbs including: (1) verbal element (2) Verb stem in the form of present or past; (3) Affixes in the form of prefixes and suffixes. Prefixes include the prefix of imperative and subjunctive moods, negation prefix, prohibition prefix, and suffixes comprise past tense suffix, causative suffix, past participle suffix  and personal endings; and (4) predicative copula in full and enclitic (short)forms. Nonfinite verb forms of Sarhaddi Balochi are infinitives, participles (present and past participles) and gerundives, all of which are made from a verb stem plus particular suffixes.