منفی‌سازی و حاشیۀ سمت چپ جمله در جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

هدف از مقاله حاضر بررسی و تبیین شیوه تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلیخیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی- کلامی پیش‌گذاری می‌شود و در حاشیه سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار می‌گیرد. داده‌های مورد استناد در این پژوهش برگرفته از گونه گفتاری فارسی معیار و چارچوب نظری مورد استفاده، نظریه بازبینی مشخصه‌ها در برنامه کمینه‌گرای چامسکی (1995، 2000، 2001a و 2001b) و نیز فرضیه گروه متمم‌نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. بدین منظور، نخست این ایده مطرح می‎گردد که فعل پیش‌گذاری‌شده در ساخت‌های پرسشی بلیخیر مثبت و منفی در جایگاه هسته گروه تاکید فرود می‌آید. در ادامه، پیشنهاد می‌شود که به دلیل عدم امکان حرکت آشکار فعل منفی به جایگاه هسته گروه منظوری به منظور فراهم‎نمودن خوانش پرسشی، مشخصه [+پرسشی] بر روی فعل به تنهایی با هدف بازبینی و ارزش‎گذاری مشخصه [پرسشی] هسته گروه منظوری به این جایگاه حرکت می‌کند و مشخصه [منفی] را در جایگاه گروه تاکید باقی می‌گذارد. این سازوکار تضمین می‌کند که مشخصه [منفی] بر روی فعل، مشخصه [+پرسشی] را تحت تسلط سازه‌ای قرار ندهد و از این طریق، از تولید خوانشی غیرقابل قبول جلوگیری شود.

Negation and the Left Periphery of the Clause in Persian YesNo Questions: A Minimalist Approach

The aim of the present paper is to analyze the negative and interrogative interpretations in the yesno questions in Persian in terms of which verb is preposed and moved to the left periphery of the clause under the influence of discourse–functional processes. The data of the study is collected from the spoken form of Standard Persian and the theoretical framework of the research is based upon the checking theory within the Minimalist Program (Chomsky, 1995, 2000, 2001ab) as well as the SplitCP Hypothesis (Rizzi, 1997). To this end, first the claim is made that the preposed verb in the positive and negative yesno questions lands in the head of FocP. Following that, it is proposed that due to the inability of the overt movement of the negative verb to the head of the ForceP to satisfy the question interpretation, the [+Q] on the verb moves alone to this head with an aim to check and value the [Q] on the head of ForceP, leaving the [Neg] feature on the head of FocP. Such a mechanism guarantees that the [Neg] feature on the verb does not ccommand the [+Q] feature and helps avoid generating an unacceptable and incoherent reading.