تبیین ایده دانشگاه ایرانی- اسلامی در اسناد تحولی آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران

هدف : هدف از این پژوهش به دنبال بررسی »تحلیل ایده دانشگاه ایرانی - اسلامی در اسناد آموزش عالی ایران (سند دانشگاه اسلامی، سند جامع علمی کشور، سند چشم انداز بیست ‌ساله و قانون برنامه پنجم توسعه)، به منظور ارائه الگوی دانشگاه ایرانی - اسلامی « است. روش :این پژوهش از نظر ماهیت داده ها، کیفی و از نظر هدف از نوع تحقیقات بنیادی است، به این صورت که یافته های آن به منظور ارائه چارچوب مفهومی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. با توجه به ماهیت، هدف و سوالات پژوهش حاضر، در این پژوهش از روش های »تحلیل مفهومی «، »تحلیل اسنادی « استفاده شده است. جامعه تحلیلی این پژوهش منابع موجود پیرامون ایده های موجود در زمینه دانشگاه، اسناد تحولی آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران است که به صورت هدفمند انتخاب و همزمان با فرایند جمع آوری اطلاعات ، داده های حاصله به صورت عمیق و مستمر مطالعه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : یافته های حاصله حاکی از این است که در اسناد تحولی آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران ایده دانشگاه دارای دو بعد اصلی علمی و اسلامی است؛ که در بعد علمی به ترتیب به ایده های سنتی، معاصر و جدید نزدیک است. در بعد اسلامی ضمن توجه به پیشرفت های علم و فناوری سعی گردیده است در چهارچوب دین مبین اسلام و نیز فرهنگ اسلامی گام بردارند.یافته های حاصل از این پژوهش به صورت یک الگوی مفهومی از دانشگاه ایرانی - اسلامی ارائه شده است؛ که در بررسی و تحلیل مصادیق اسناد چهار گانه آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران؛ در سند دانشگاه اسلامی(1392) چهار ایده خاص این سند با مصادیق قداست علم، تربیت و تهذیب روحی و تعالی معنوی، آرمان های انقلاب اسلامی و تقویت خانواده؛ در سند جامع علمی کشور(1389) دو ایده خاص این سند با مصادیق حاکمیت جهان بینی و توحیدی اسلام و جایگاه اول علم و فناوری؛ در سند چشم انداز بیست ساله(1382) دو ایده خاص این سند با مصادیق امن، مستقل و مقتدر، دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری؛ و در قانون برنامه پنجم توسعه(1389) دو ایده خاص این سند با مصادیق تدوین و ارتقا شاخص های کیفی، همکاری با حوزه های علمیه شناسایی و نام گذاری شدند. نتیجه گیری با مجموع بررسی اسناد آموزش عالی و مجموعه نظریات در مورد ایده دانشگاه متوجه شدیم که ایده اسناد تحولی آموزش عالی پیرامون دانشگاه ایرانی - اسلامی ایده ای بر گرفته از جهان بینی اسلامی است که دیدگاه های سنتی و معاصر دانشگاه را در ابعاد مختلف آموزش ، پژوهش پوشش /های تحولی که برای آنان در اسناد دیده شده است هماهنگ نمایند.

Explaining the Iranian-Islamic University Idea in Higher Education Evolutionary Documents of Islamic Republic of Iran

This research seeks to investigate lsquo;the analysis of IranianIslamic university idea in Iran rsquo;s higher education documents rsquo; (Islamic university document, country rsquo;s comprehensive scientific document, twenty years perspective document, and the law of the fifth plan of development) in order to present an IslamicIranian university paradigm. As far as the nature of the data is concerned, this study is qualitative; and as far as the aim is concerned, it is a foundational research, as the data will be used to present a conceptual frame. In view of the essence, the aim and the questions of this study, the lsquo;conceptual analysis rsquo; and lsquo;documentary analysis rsquo; methods have been used here. The analytic population in this study consists of the available sources around the existent ideas regarding the university and also the higher education evolutionary documents of Islamic republic of Iran chosen purposefully and the achieved data have been analyzed continuously and deeply, simultaneously with data collection process as well. The findings show that the idea of university has two main dimensions of scientific and Islamic in the higher education evolutionary documents of Islamic republic of Iran, which is approximated to classical, contemporary and novel ideas respectively in the scientific dimension. In addition, while paying attention to science and technology progresses, it has tried to proceed in Islamic framework and culture in Islamic dimension. the findings of the study have been presented as a conceptual frame for IranianIslamic university. In surveying and analysis of the quadruple documents of higher education Islamic republic of Iran, we identified and named the following ideas: In Islamic University Document (2014), four special idea of this document have been identified under the titles of lsquo;science sanctity rsquo;, rsquo;inner upbringing and refining rsquo;, lsquo;spiritual growth rsquo;, lsquo;Islamic revolution ideals rsquo; and lsquo;family strengthening rsquo;. In Country rsquo;s Scientific Comprehensive Document (2011), two special ideas of this document have been identified under the titles of the lsquo;ideological and monotheism sovereignty of Islam rsquo; and lsquo;the first grade in science and technology rsquo;. In the Twenty Years Perspective Document (2005), two special idea of this document have been identified under the titles of lsquo;safe, independent and powerful rsquo;, and lsquo;achieved to the first grade of economy, science and technology rsquo;. Finally in the FifthPlan of Development Law (2011), two special idea of this document have been identified under the titles of the lsquo;compilation and promotion of qualitative indices rsquo; and lsquo;cooperating with seminary schools rsquo;. To put it in the nut shell, after surveying all of the higher education documents as well as the theories about university ideas, we have founded that the higher education evolutionary document idea around the IranianIslamic university is an idea retrieved from Islamic ideology in which classical and contemporary university viewpoints in various dimensions of education and research were covered; hence, Iranian universities need a rethinking and revision in their mission to be able to coordinate themselves to revolutionary missions in the documents.