واسطه گری جهت گیری مذهبی دانشجویان در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و گرایش به تفکر انتقادی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی پیشایندهای گرایش به تفکر انتقادی در قالب یک مدل علّی است که در آن واسطه گری جهت گیری مذهبی در رابطه ی با الگوهای ارتباطی خانواده و تفکر انتقادی مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1392-1391 بودند که از این میان تعداد 352 نفر (189 دختر و 163 پسر) به عنوان نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های الگوهای ارتباطی خانواده، خودگردانی مذهبی و سیاهه گرایش به تفکر انتقادی بود که پایایی آن ها به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و روایی آنها به کمک روش تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج حاصله حاکی از پایایی و روایی قابل قبول آزمونها بود. مدل فرضی با بهره گیری از روش آماری تحلیل مسیر با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش متوالی همزمان براساس مراحل بارون و کنی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که جهت گیری گفت و شنود خانواده به طور مثبت و جهت گیری همنوایی به طور منفی گرایش به تفکر انتقادی را پیش بینی می کند. هر دو بعد الگوی ارتباطات خانواده پیش بینی کننده جهت گیری مذهبی هستند. همچنین، جهت گیری مذهبی همانندسازی شده به طور مثبت و جهت گیری مذهبی درون فکنی شده به طور منفی گرایش به تفکر انتقادی را پیش بینی می نماید. نتایج بررسی واسطه گری نیز نشان داد که جهت گیری گفت و شنود با واسطه جهت گیری مذهبی همانندسازی شده به بهبود تفکر انتقادی می انجامد. این در حالی است که همنوایی خانواده با واسطه گری جهت گیری مذهبی درون فکنی شده به کاهش تفکر انتقادی منجر می شود.

The Mediation of Students’ Religious Orientation in Relation to Family Communication Patterns and Critical Thinking Dispositions

Objective: The study aims to investigate the critical thinking disposition expressed in a causal model in which the mediation of religious orientation is studied in relation to family communication patterns and critical thinking. Method: The method used in the research is descriptive. The population includes students studying at Shiraz University in 20122013 academic year, among which 352 students (189 male and 163 female) were selected using multistage cluster sampling method. The data collection tools used in the research were Family Communication Patterns Questionnaire, Religious SelfRegulatory Questionnaire, and Critical Thinking Disposition Inventory, the reliability of which was determined using Cronbach's Alpha Coefficient and the validity of which was determined using factor analysis method. The results showed that the tests had acceptable reliability and validity. Findings: Hypothetical model was analyzed using path analysis method, and to do this, the sequential multiple regression of Baron and Kenny was used simultaneously. Results demonstrated that family dialogue orientation predicts the critical thinking disposition positively and conformity orientation predicts this disposition negatively. Both the family communication patterns predict religious orientation. Simulated religious orientation predicts the critical thinking disposition positively, and internalized religious orientation predicts the disposition negatively. The results of mediation survey showed that dialogue orientation mediated by simulated religious orientation tends to improve critical thinking, while family conformity mediated by internalized religious orientation tends to decrease critical thinking.