ارائه الگویی نظری در برنامه درسی آموزش حرفه‌ای براساس فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران

هدف از انجام این پژوهش ارائۀ الگویی نظری در برنامه درسی آموزش حرفه ای براساس فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی - استنتاجی است؛ بدین معنا که براساس الگوی استنتاجی فرانکنا از قرار گرفتن اهداف و مبانی در کنار هم اصولی استخراج شده است. ابزار جمع آوری داده ها فیش برداری است. جامعه تحلیلی این پژوهش فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی در ایران و کلیه منابع موجود در زمینه آموزش حرفه ای است، نمونه گیری از این جامعه به طور هدفمند براساس عناصر برنامه درسی آموزش حرفه ای صورت گرفته است. روش تحلیل داده ها دسته بندی، کدگذاری و تفسیر بوده که به طور مستمر و همزمان با جمع آوری داده ها انجام شده است. یافته های حاصله حاکی از این است که اهداف آموزش حرفه ای عبارتند از: پاکی، سلامت، قوت جسمانی، دانشِ کسب مهارت و بینش نسبت به حرفه ها و ارتقای روحیۀ مشارکت پذیری در حین آموزش حرفه ای. علاوه بر این برخی اصول مستخرج از الگوی نظری در بخش محتوای آموزش حرفه ای عبارتند از ارتقای درک و فهم در مورد اصول ایمنی در کار و حرفه، ارتباط محتوا با موضوع مورد مطالعه، توام کردن شواهد و دلایل حاکی از مطابقت علم با عالم واقع درباب علوم زمینه ای حرفه ها، کاوش در ابعاد تاریخی و اجتماعی حرفه ها، ارتباط محتوا با نیازهای حرفه ای آیندۀ شاگردان، لحاظ کردن جنبه های دانش، مهارت و بالاخره بینش نسبت به کار و حرفه. در بخش یادگیری نیز این اصول عبارتند از: ایجاد زمینه های فرضیه پروری، تعامل یادگیرندگان با یکدیگر و دارا بودن فضل در کمک به همسالان. در بخش یاددهی این اصول عبارتند از: پیدایش عمل ماهرانه و تحول در بینش نسبت به حرفه، تذکر مضامین اسلامی در زمینۀ کار و حرفه، ایجاد زمینه های مناسب در حین آموزش برای پرورش روحیه مشارکت پذیری، داشتن دید جامع نگر در فرآیند یاددهی، برقراری عدالت تربیتی در حین آموزش حرفه ای، تناسب تکلیف در زمینۀ کار و حرفه با توان و ظرفیت یادگیرندگان؛ و نهایتا در بخش ارزشیابی این اصول عبارتنداز : ارتقای احساس مسئولیت شاگردان نسبت به ارزیابی دانش، مهارت و بینش خود نسبت به حرفه ها، لحاظ کردن سطوح دانش، مهارت و بینش نسبت به حرفه ها در امر ارزشیابی، توجه به ظرفیت و توانایی یادگیرندگان در امر ارزشیابی.

A Theoretical Model for Vocational Education Curriculum Based on the Philosophy of Education of the Islamic Republic of Iran

This study was undertaken to put forward a theoretical model for vocational education curriculum based on the philosophy of education of the Islamic Republic of Iran. The research method was qualitative and analyticdeductive. Accordingly, based on Frankena's deductive model, certain principles were derived from foundations and goals. The data collection tool included index cards. The research population comprised the philosophy of education of the Islamic Republic of Iran and the entire literature on vocational education. Purposive sampling was carried out according to the elements of vocational education curriculum. Data analysis methods included categorization, codification, and interpretation which were simultaneously carried out with data collection. Results indicated that the goals of vocational education are hygiene, health and physical strength, knowledge of acquiring skills and gaining insight on vocations, and fostering collaboration among students in vocational education. Additionally, some principles extracted from the theoretical model in the area of the content of vocational education are: boosting understanding of job safety principles, relationship between the content and subject matter, probing social and historical aspects of careers, relationship between the content and future career needs of students, as well as inclusion of knowledge, skills and insights on vocations. The extracted principles in the domain of learning are: paving the way for generating hypotheses, learners rsquo; interaction with each other, and assisting peers. The extracted principles in the domain of teaching are: development of skilled actions and transformation in students rsquo; perceptions of the career, incorporating Islamic notions on vocations, boosting students rsquo; collaborative work, possessing a holistic perspective in the teaching process, educational fairness and equity in vocational teaching, and congruence between assignments and students rsquo; capabilities. And finally the extracted principles in the domain of evaluation are: cultivating students rsquo; sense of responsibility regarding evaluation of their own knowledge, skills and insights on careers, incorporating the levels of knowledge, skills and insights on careers in the process of evaluation, as well as considering students rsquo; ability and capabilities in the process of evaluation.