تبیین سرچشمه‌های جغرافیای سیاسی تنش و منازعه عراق علیه ایران براساس الگوی‌ های‌پوتیتکا

وجود روابط مبتنی بر تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی فضایی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه‌ای از قدیمی‌ترین و پایدارترین وجوه زمامداری انسان در طول تاریخ به‌شمار می‌رود. این امر از زمان تشکیل و رسمیت یافتن دولت ملت‌ها بعد از قرارداد وست‌فالیا شکل بارزتری به‌خود گرفت و همواره در برهه‌های مختلف، روابط خصمانه میان کشورهای همسایه، جایگزین روابط دوستانه شده که در بسیاری از موارد به جنگ و درگیری نیز انجامیده است. در این بین، عوامل و ارزش‌های جغرافیایی و جغرافیای سیاسی نقش عمده‌ای در بروز تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی همسایه ایفا کرده است. در این پژوهش سعی شده است با رویکرد توصیفی تحلیلی و با بهره گرفتن از منابع کتابخانه‌ای، به تبیین و بررسی سرچشمه‌های جغرافیای سیاسی تنش و منازعه عراق علیه ایران بر پایه الگوی «های‌پوتیتکا»ی پیتر هاگت پرداخته شود. فرضیه‌ بنیادین این مقاله آن است که عوامل جغرافیای سیاسی نظیر مساله مرزها، قومیت و مذهب، ادعاهای سرزمینی، مرز دریایی در خلیج فارس، حوزه‌های انرژی مشترک، وابستگی هیدروپلیتیک عراق به ایران و...، نقش عمده‌ای در بروز تنش و منازعه عراق علیه ایران ایفا کرده است.

An Explanation of Geopolitical Origins of Tension and Conflict between Iran and Iraq on the Basis of Hypothetica Model

Historically, relations that are based on tension and conflict between spatialpolitical units in local, national, and regional perspectives can be cited as one of the oldest and most sustained aspects from the time man came to reign on the earth. Geopolitical and geographical values and factors have played a major role in helping tension and conflict to emerge between political units. As a country that appeared out of a combination of three Ottoman imperial states, Iraq has experienced a nonpeaceful relationship with its neighbors due to its special natural and human geography attributes. A living example is its invasion of Iran and Kuwait in the second half of the twentieth Century. However, many of the tension and conflict raising behaviors on the part of the Iraqi government can be said to have been originated from its geography and geopolitics. An inhomogeneous human structure from an ethnic and religious point of view, depending hydropolitically on the neighboring countries, having limited access to free waters in the Persian Gulf, different problems in exporting oil and gas, territorial claims to its neighbors...are only part of the geographical and geopolitical facts in the case of Iraq, which definitely affect the way the governing body acts in regulating relations with others. This research with an analyticaldescriptive approach tries to explore and explain the geographical and geopolitical origins of tension and conflict in IranIraq relations on the basis of the method that Peter Haggett called Hypothetico model using library sources.