شناسایی، طبقه‌بندی و تحلیل دستبافته‌ها درآثار آقا صادق (فعال در نیمه‌ی دوم سده‌ی دوازدهم ه.ق.)

آثار آقا صادق (محمدصادق) نقاش دربار کریم‌خان بازتابی از مصادیق فرهنگی گوناگون عصر وکیل‌الرعایا ازجمله بافته‌های سنتی است. مقاله می‌کوشد کارهای هنری آقا صادق را نخست به‌منظور شناخت نقش و طرح بافته‌ها، سپس باهدف درک رابطه مضمون اثر و طرح، نقش و محل قرارگیری بافته مطالعه نماید. آثار به یادگار مانده از آقا صادق با تکیه‌بر رقم وی رهیافتی به دورۀ خلق آن است. پرسش این است که طرح و نقش بافته‌های موجود در آثار آقا صادق با توجه به حضور وی در دربار نادرشاه افشار، کریم‌خان زند، سایر حاکمان زندیه و آغامحمدخان قاجار تغییر نموده و یا به یک‌شکل بوده است؟ ارتباط میان طرح و نقش و محل قرارگیری بافته با مضمون و موضوع اثر چگونه قابل تبیین است؟ بااطلاع از تناسب نوع «رقم» آقا صادق با جایگاه سفارش‌دهنده یا افراد حاضر در اثر، می‌توان نسبتی میان نقش، طرح، ابعاد و محل قرارگیری بافته و جایگاه اشخاص برقرار نمود؟ جهت نیل به نتیجه پژوهش که ماهیتی کیفی داشته و از منظر هدف و روش توصیفی ‌‌ تحلیلی به‌حساب می‌آید، به منابع مکتوب و آرشیو تصاویر برجای‌مانده از آثار آقا صادق در موزه‌های داخلی و خارجی رجوع شد. شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای بوده است. حدود 28 نمونه دارای بافته داری تشخیص داده شد. در میان آثار مطالعه شده در این مقاله چهار بافته قالی، نمد، چنته و اسب پوش دیده شد و درنهایت آن‌که آقا صادق با توجه به نوع فضای درونی و بیرونی و مضمون اثر بافته‌ای متناسب نقش نموده است.

identification, classification, and analysis of handwoven products in muhammad sadiq’s works (second half of the twelfth century ah)

karim khan zand personally oversaw the processes involved in making artworks. the cultural heritage remaining from the twelfth century ah / eighteenth century ad mirror the cultural atmosphere of iran during the zand period. accordingly, delving into the works of muhammad sadiq (aqa sadiq), a prominent artist in the second half of the twelfth century ah / eighteenth century ad, can further illuminate the mysteries of zand woven products. muhammad sadiq was a painter at the court of karim khan and his works represent a diverse range of cultural products including traditional rugs. this study aimed to explore the motifs and designs in woven products portrayed in muhammad sadiq’s works and examine the relationship of the motifs, designs, and positioning of the products and the themes of his paintings. studying muhammad sadiq’s preserved works, with his raqam (signature), can help expound our knowledge of the era they were created.