گونه‌شناسی و سیر تحول تاروکتونی در بستر میترائیسم غربی

آیین پررمزوراز مهر بر اساس منابع مذهبی و تاریخی همچنین شواهد و یافته‌های باستان‌شناختی، پهنه جغرافیایی وسیعی دارد. مهرپرستی برخلاف دامنه گسترده، منابع آیینی بسیار محدودی دارد. همین امر اساس مبهم ماندن بسیاری از حقایق آیین را فراهم آورده است. بر این بنیاد برای کشف اسرار میترا باید به جستجو در شواهد و یافته‌های بصری در فضاهای آیینی فرقه یا به عبارتی میترائیوم‌ها (مهرابه‌ها) بپردازیم. یکی از رایج‌ترین شواهد، صحنه تاروکتونی یا گاوکشی مِهری است. این پیشگاه همچون یک متن آیینی عمل می‌کند و به انجام و باورهای میترایی دلالت دارد. از‌این‌رو پژوهش حاضر به بررسی سرشت و نمادهای تاورکتونی پرداخته و در صدد پاسخ به این پرسش‌ها است: 1) سیر تحول صحنه تاورکتونی در بستر میترائیسم غربی چگونه بوده است؟ 2) بر پایه تغییر و تحولات رخ‌داده می‌توان گروه یا مکتب هنری ویژه‌ای برای خلق صحنه‌ها در نظر گرفت؟ 3) نخستین الگو در پیوند با کدام محیط جغرافیایی و برگرفته از چه فرهنگ و مکتبی است؟ این پژوهش با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی - آماری – تطبیقی و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای استوار است. نتایج بررسی سیر تحول صحنه‌ها را در طول سده‌های متوالی پیدایش تا زوال نشان می‌دهد که در پاره‌ای از موارد در افتراق و تشابه هستند. بر این بنیاد می‌توان آن‌ها را در سه گروه یا مکتب هنری وابسته به شرق، مرکز و غرب دسته‌بندی کرد که هر یک گویای پتانسیل هنری و فرهنگی تک‌تک اعضای جامعه میترایی است. همچنین نخستین الگو به لحاظ قدمت در ارتباط با مصر و مکتب وابسته به شرق است.

typology and evolution process of tauroctony in the western mithraism

mithraism, also known as the religion of mithras, is one of the ancient and well-documented religions of the ancient east, with origins tracing back to the second millennium bce. archaeological and religious sources indicate that this ritual entered the indian subcontinent and the iranian plateau via the indo-european peoples. over time, mithraism spread westward as a religious bricolage, affecting cultures from east to west and existing in the west under the name mithraism until the 4th century ce. mithraea, or temples dedicated to mithras, represent significant centers of worship for mithraists. these sacred places were where the devotees gathered to carry out their religious obligations and rituals. notably, mithraea display remarkable artistic and architectural features, with one of the most iconic being the religious depiction of the tauroctony scene at the center of the altar.