مطالعه سیر تحول تصویری براق در نگارگری ایرانی (از قرن هفتم تا سیزدهم هجری قمری)

براقمرکب حضرت پیامبر در شب معراج در میان حیوانات ترکیبی اساطیری، نمونه‌ای نادر و واسطه تحقق تجربه‌های ماورایی انسان است. هدف مقاله، مطالعه سیر تحول تصویری براق، از قرن 7 13 هجری قمری است. بنابراین، سوال اصلی تحقیق این است که، تحولات بصری براق از دوره ایلخانی تا قاجار چیست؟ براق، ترکیبی از بالاتنه انسانی با بدنی شبیه به اسب، چهره‌ای زنانه، موهایی بلند و تاجی برسر دارد. پاهای ظریف، بلند، قوی و در حال حرکت و صورت و اندام به شیوه سه رخ نشان داده شده است. در وجوه افتراق می‌توان بیان کرد که، براق در این بازه زمانی، از آیات و روایات متاثر بوده است. فرم براق صفوی، زیبایی و شکوه را در هم آمیخته، ولی در دوره قاجار، این تناسب از کف رفته است؛ اغلب سه رخ، و تزیینات متناسب با ویژگی حاکم بر دوره تاریخی اوست. در دوره ایلخانی، چهره مغولی است. دوره تیموری و به‌ویژه در دوره صفوی، زیبایی و نزدیکی به اندام اسب دارد و در دوره قاجار، فربه و دارای تاج بلند با دم طاووس بوده که اتصال گردن کلفت با سری زنانه از وجاهت فرم براق، کاسته است. براق ابتدا، دو بال دارد، ولی در دوره‌های تیموری و صفوی، بدون بال و در دوره قاجار بالدار است. براق دوره ایلخانی، دمی ضخیم و کوتاه دارد؛ در دوره صفوی، بلندتر و باریک‌تر، و در دوره قاجار، دم براق شبیه طاووس ترسیم می‌شود. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی  بر اساس مطالعه کتابخانه‌ای است.