بررسی تحمل به شوری بوته‌های نسل F2 حاصل از تلاقی سه رقم برنج (Oryza Sativa) در مرحله جوانه‌زنی

تنش شوری از جمله تنش های محیطی است که کشت برنج را محدود می کند. بررسی وضعیت تحمل و حساسیت در بوته های نسل تفرق، یکی از راه های دستیابی به ارقام متحمل می باشد. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری (80 میلی مولار کلرید سدیم) روی نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی سه رقم برنج (دولار با 304 و غریب با 304) و مقایسه آن ها با والدین و دسته بندی آن ها از نظر تحمل به شوری، ابتدا آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد تیمارها شامل والدین تلاقی به همراه دو رقم یاسوج و کامفیروز بود و سپس ارقام شاهد به همراه نتاج نسل دوم به صورت آگمنت با طرح پایه کاملاً تصادفی بررسی گردیدند. در مرحله جوانه زنی، رقم دولار در تمامی صفات اندازه گیری شده به جز درصد جوانه زنی، دارای کمترین مقدار بوده و نسبت به شوری رقمی حساس بود، ولی ارقام غریب و کامفیروز نسبت به شوری متحمل بودند. در هر دو تلاقی، نتاج نسل دوم برای صفات اندازه گیری شده تنوع نشان دادند. مقدار وراثت پذیری عمومی (به ترتیب برای تلاقی دولار با 304 و غریب با 304) برای صفات طول ساقه چه (5/98% و 96%)، طول ریشه چه (8/90% و 86%) و وزن تر ساقه چه (8/95% و 7/92%) بالا بود و در نتیجه می توان در مورد این صفات انتخاب را بر اساس فنوتیپ انجام داد. مقدار وراثت پذیری عمومی برای صفات وزن تر ساقه چه و طول ریشه چه در نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی رقم دولار با رقم 304 بیشتر از نتاج نسل دوم تلاقی غریب با 304 بود. با توجه به وضعیت نتاج نسل دوم و وراثت پذیری به دست آمده، می توان نتیجه گرفت که از بین دو تلاقی مزبور، تلاقی دولار با 304 برای اصلاح برنج از نظر تحمل به شوری در مرحله جوانه زنی مفیدتر می باشد.جنبه های نوآوری: برای اولین بار طرح آگمنت در تحقیقی آزمایشگاهی برای بررسی ژنوتیپ های بدون تکرار در نسل تفرق استفاده شد.بررسی تحمل و حساسیت ژنوتیپ ها با توجه به تعریف بازه های آماری انجام شد.معرفی تلاقی برتر جهت تکرار در سطح مزرعه شد.

An Investigation into the Salinity Tolerance of F2 Filial Plants Obtained from Three Rice (Oryza sativa L.) Cultivar Crosses in Germination Stage

Salinity is one of the environmental stresses limiting rice cultivation. Evaluation of the tolerance and sensitivity of offsprings of segregated generations under salinity condition is one way of finding tolerant cultivars. In order to study the effects of salinity (80 mM NaCl) stress on the second generation offspring of crosses of three rice varieties (Dollars and Gharib with 304) and to compare them with their parents and their classification in terms of salinity stress, the first experiment was conducted, adopting a Completely Randomized Design with four replications (i.e., crossing parents with Yasouj and Kamfirooz varieties). In the second experiment, check cultivars and the second generation progeny were evaluated, using an augment with a completely randomized design. At the germination stage, the Dollar cultivar was sensitive to salinity stress because it had the lowest ratio of all traits except germination percentage. However, Gharib and Kamfirooz Cultivars were salt tolerant. In both crosses, secondgeneration offsprings showed genetic variations in terms of the traits measured. Broadsense heritability values for Dollars times;304 and Gharib times;304 crosses for shoot height (5.98% and 96%), root length (8.90% and 86%) and shoot fresh weight (8.95% and 7.92%), were relatively high, indicating that we can select these traits based on their phenotypes. General irritability for the shoot and root length traits in the second generation offsprings of Dollar and 304 crosses was higher than that of the second generation progeny of 304 and Gharib crosses. Based on these results, we concluded that for the purpose of improving salt tolerance at germination stage, 304 and Dollars crosses are more useful in rice breeding programs.Highlights: For the first time, an augment design was adopted in an experimental study to investigate the nonrepeat genotypes in the generations.The tolerance and sensitivity of genotypes were evaluated, consistent with the definition of statistical intervals.The results of this research led to the introduction of superior crossings for replications at the farm level.