تاثیر سطوح مختلف دما بر رفتار جوانه‌زنی رازیانه ((foeniculum vulgare mill.، شاهدانه (cannabis sativa l.) و کنجد (sesamus indicum l.)

با توجه به اهمیت روزافزون گیاهان دارویی، درک واکنش جوانه‌زنی این گیاهان به دما از دیدگاه زراعی حائز اهمیت است. در یک مطالعه آزمایشگاهی، تاثیر درجه حرارت‌های مختلف بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر گیاه دارویی رازیانه، شاهدانه و کنجد، به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تیمارهای درجه حرارت ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تاثیر درجه حرارت بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذور معنی‌دار بود. بذور رازیانه در دمای 5، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد و بذور کنجد در دمای 5 درجه سانتی‌گراد جوانه‌زنی نداشتند. حداکثر سرعت جوانه‌زنی بذور رازیانه در دمای 30 درجه و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 25 درجه سانتی‌گراد به دست آمد. بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور رازیانه و شاهدانه و کنجد به ترتیب در دماهای 20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. کمترین یکنواختی جوانه‌زنی بذور رازیانه در دمای 20 درجه سانتی‌گراد و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 15 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. شاخص بنیه گیاهچه بذور رازیانه و شاهدانه در دمای 25 و برای بذور کنجد در دمای 30 درجه سانتی‌گراد به حداکثر مقدار خود رسید. مقادیر طول و وزن ریشه‌چه و ساقه‌چه برای تمام بذور با افزایش دما افزایش‌یافته، در دمای خاصی به حداکثر مقدار خود رسیده سپس روند کاهشی داشت. از اطلاعات حاصل از این مطالعه می‌توان برای پیش‌بینی سبز شدن بذور این گیاهان دارویی در شرایط دمایی مختلف استفاده نمود. جوانه‌زنی بذور شاهدانه در دامنه وسیعی از دماها انجام می‌شود و نسبت به دو گیاه دیگر حساسیت کمتری به شرایط دمایی دارد. جوانه‌زنی بذور رازیانه به‌جز در دمای 20 درجه سانتی‌گراد، ناچیز بود. بذور کنجد در رنج دمایی 15 تا 35 درجه جوانه‌زنی خوبی داشتند.

Effect of Different Temperature on Germination Properties of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.), Cannabis (Cannabis sativa L.) and Sesame (Sesamus indicum L.)

Due to importance of medicinal plants, understanding the seed germination response to temperature is agronomically important. A laboratory study was conducted to investigate the effect of different temperatures on seed germination of fennel, cannabis and sesame in a completely randomized design with four replications. Various constant temperatures (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40° C) were considered. According to the results, the effect of temperature on germination rate and percentage in all species was significant. The seeds of fennel were not germinated in 5, 35 and 40 0C and seeds of sesame germinated only in 5 0C. Maximum rate of germination obtained in 30 °C for fennel and 25 °C for sesame and cannabis. The highest germination percentage of fennel, and cannabis and sesame were in 20, 25 and 30 0C respectively. The lowest of germination uniformity (GU) were observed in 20 0C for fennel and in 15 0C for cannabis and sesame. Amount of seedling vigor maximized for fennel and cannabis in 250C and for sesame in the 300C. The values of length and weight of radical and plumule were enhanced with increase of temperature and record on maximum in special temperature and then reduced slowly. The quantitative information provided by this study can be used in prediction of emergence under diverse temperature conditions. Germination of cannabis seeds occurred in a wide range of temperatures and this seed are less sensitive to temperature compared to the other two plants. Germination of fennel seeds was less, except at 200C. The sesame seeds had good germination at 1535 0C.