ارزیابی شاخص‌های جوانه‌زنی گونه‌های مختلف فستوکا (festuca spp) تحت تیمارهای سرمادهی، اسمزی و هورمونی

مقدمه: گونه‌های جنس فستوکا (festuca spp.) جزء گراس‌های علوفه‌ای هستند که اهمیت زیادی از نظر تامین علوفه و حفاظت از خاک دارند. بذور این گیاهان دارای خواب درونی (فیزیولوژیکی) بوده و براحتی قادر به جوانه‌زدن نیستند و باید تحت تیمارهای مختلف قرار بگیرند تا بتوانند جوانه بزنند در طبیعت این خواب با طی دوره سرمای زمستان شکسته می‌شود. به منظور تولید در سطح گسترده و تسریع در فرآیند جوانه‌زنی می‌توان از روش‌های مختلف شکست خواب استفاده کرد.+ مواد و روش‌ها:. در این تحقیق سه گونه از جنس فستوکا (festuca arundinacea، f. ovina، و f. rubra)، تحت تیمارهای مختلف پیش‌سرمادهی (4 درجه به‌مدت 14 روز)، پیش‌تیمار با نیترات‌پتاسیم 1.5% و اسیدجیبرلیک 150 و 200 میلی‌گرم برلیتر قرار گرفتند. و پس از طی 14 روز آزمون جوانه‌زنی، شاخص‌های مختلف جوانه‌زنی شامل: درصد و سرعت جوانه‌زنی، متوسط زمان جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه‌چه، ساقه‌چه، گیاهچه و نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه محاسبه شدند.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری را بین گونه‌ها (به استثنای صفت درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه) و تیمارها (برای تمام صفات) نشان داد. برهمکنش گونه با تیمار نیز برای تمام صفات به استثنای صفات طول ریشه‌چه و گیاهچه، معنی‌دار بود. در بین سه گونه، درصد جوانه‌زنی از 26.67 تا 30.67 درصد و مقدار سرعت جوانه‌زنی از 1.92 تا 3.31  تعداد/ روز متغییر بود. متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی از 3.75 تا 4.36 روز و میزان شاخص بنیه بذر از 26.74 تا 43.02 متغییر بودند. طول ریشه‌چه بین 37.22 تا 45 میلی‌متر و طول ساقه‌چه بین 37.34 تا 81.33 میلی‌متر بود. بر اساس تجزیه به مولفه‌های اصلی، صفات درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر و طول ریشه‌چه وگیاهچه مهمترین عوامل در ایجاد تنوع در گونه‌های فستوکا معرفی شدند. در تعیین روابط همبستگی بین صفات، همبستگی بالای 70% بین درصد جوانه‌زنی با سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه‌بذرمشاهده شد.نتیجه‌گیری: در بین سه گونه، گونه festucs rubra با داشتن بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی، بنیه بذر، طول ریشه‌چه و کمترین زمان لازم برای جوانه‌زنی نسبت به دو گونه دیگر برتری داشت. و در بین تیمارهای اعمال شده، تیمارنیترات پتاسیم 1.5 درصد به همراه سرمادهی (4 درجه به‌مدت 14 روز)، تاثیر مثبت بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و تیمار اسیدجیبرلیک 150 میلی‌گرم برلیتر تاثیر مثبت بر طول ساقه‌چه و گیاهچه داشتند. وجود درصد و سرعت جوانه‌زنی بالا در بین گونه‌ها دلالت بر داشتن بنیه بالای بذور بود.

evaluation of germination indices in festuca spp. under chilling, osmo- and hormone priming

extended abstractintroduction: festuca species are forage grasses that are very important in terms of fodder supply and soil protection. the seeds of these plants have internal dormancy (physiological) and are unable to germinate easily. therefore, they must be subjected to various treatments to germinate. in nature, this dormancy is broken during the cold period of winter (chilling). the purpose of this research is to investigate different methods of dormancy breaking in festuca species for large-scale production and accelerate the germination process.materials and methods: in this research, three species of festuca (festuca arundinacea, f. ovina, and f. rubra) were subjected to different treatments of chilling (4°c, 14 days), osmo-priming with potassium nitrate (kno3) 1.5% and gibberellic acid 150 and 200 ppm. after 14 days of germination test, various germination indices including percentage and rate of germination, mean germination time, seed vigor index, length of radicle, shoot and seedling, and the ratio of radicle to shoot length were calculated.results: the results of the analysis of variance showed a significant difference between species (except for germination percentage and root length traits) and treatments (for all traits). the interactions between the species and treatment were also significant for all traits (except for the length of radicle and seedling). among the three species, the percentage of germination varied from 26.67 to 30.67% and the value of the germination rate varied from 1.92 to 3.31 n/d. the average time required for germination varied from 3.75 to 4.36 days and the seed vigor index varied from 26.74 to 43.02. the radicle length was between 37.22 and 45 mm and the shoot length was between 37.34 and 81.33 mm. based on principal components analysis (pca),  percentage and rate of germination, seed vigor index, and length of radicle and seedling were introduced as the most important factors in creating diversity in festuca species. in determining the correlation between traits, a high correlation of 70% was observed between germination percentage, germination rate, and seed vigor index.conclusion: among the three species, festuca rubra was superior to the other two species by having the highest percentage and rate of germination, seed vigor, radical length, and the shortest time required for germination. among the applied treatments, 1.5% potassium nitrate (kno3) with chilling (4°c, for 14 days), had a positive effect on the percentage and rate of germination, radical length, and gibberellic acid (150 ppm) treatment had a positive effect on the length of shoot and seedling. the presence of high germination percentage and rate indicated higher seed vigor.highlights:using potassium nitrate as a pre-treatment of seeds is better than watering seeds with potassium nitrate.the effect of osmo-priming (potassium nitrate 1.5%) on the germination characteristics of festuca seeds is better than hormone priming (gibberellic acid).pre-treatment with 1.5% potassium nitrate increases the number of germinated seeds, while treatment with 150 ppm gibberellic acid increases seedling length in festuca seeds.