کمی سازی پاسخ‌های جوانه‌زنی بذر دو ژنوتیپ کتان دانه‌ای (linum usitatissimum) به دما

مقدمه: کتان (linum usitatissimum l.) گیاهی چند منظوره است که برای دانه، روغن و الیاف آن کشت می شود. در شرایط رطوبتی مناسب، دما به عنوان یک عامل محیطی موثر می تواند بر جوانه‌زنی و سبز شدن این گیاه اثر بگذارد. از این رو، شناخت دماهای کاردینال آن می تواند به کشاورزان در پیش‌بینی موفقیت آمیز جوانه زنی، سبز شدن و حتی عملکرد بذر و به پژوهشگران در ایجاد ژنوتیپ های متحمل به دماهای بالا کمک کند. لذا، پژوهش حاضر با هدف تعیین محدوده دمایی جوانه‌زنی و دماهای کاردینال جوانه‌زنی بذر دو ژنوتیپ دانه ای کتان طراحی و اجرا شد.مواد و روش‌ها: به منظور کمی‌سازی واکنش جوانه‌زنی دو ژنوتیپ کتان دانه روغنی (رقم گلچین و لاین 286) به نه دما (3، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس)، آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این زمایش، از سه مدل رگرسیونی غیر‌خطی (بتا، دو تکه‌ای و دندان مانند) برای برازش داده‌ها استفاده شد و با استفاده از شاخص اطلاعات آکائیک (aic)، شاخص اطلاعات آکائیک اصلاح شده (aicc) و ∆i  مدل برتر گزینش شد. یافته‌ها: یافته‌های این آزمایش در مورد لاین 286 نشان داد که مدل بتا با داشتن شاخص اطلاعات آکائیک (3.96-=aic) و شاخص آکائیک تصحیح شده (89.61-=aicc) کمتر و 0= i∆  از توانایی بالاتری در تخمین دماهای کاردینال برخوردار است. لذا، با استفاده از این مدل، دمای پایه، بهینه، بیشنه و تعداد ساعت زیستی لاین 286 به ترتیب 7.18، 24.22، 40.16 درجه سلسیوس و 19.25 ساعت تخمین زده شد. در رقم گلچین، مدل بتا با داشتن شاخص اطلاعات آکائیک (3.89-=aic) و شاخص آکائیک تصحیح شده (89.083- =aicc) کمتر، برازش بهتری نسبت به دو مدل دیگر داشت. با این حال، با در نظر گرفتن i∆  که در مدل‌های بتا، دو تکه و دندان مانند به ترتیب برابر 0، 1.61 و 4.49 بود، مشاهده شد که دو مدل بتا و دوتکه در تخمین دماهای کاردینال رقم گلچین از دقت یکسانی برخوردارند. این یافته‌ها نشان داد که دامنه دمای مناسب برای جوانه‌زنی رقم گلچین 23.85-3.8 درجه سلسیوس است. در این رقم محدوده ساعت زیستی تا 50 درصد جوانه‌زنی از 16.42 تا 19.77 ساعت متغیر بود. نتیجه‌گیری: در کل، با توجه به یافته‌های این آزمایش می‌توان از مدل بتا برای پیش بینی زمان تا جوانه‌زنی لاین 286 و از هر یک از دو مدل، مدل بتا و دوتکه ای برای پیش‌بینی زمان تا جوانه‌زنی رقم گلچین در شرایط مطلوب رطوبتی بستر جوانه زنی استفاده کرد.

quantifying the seed germination responses of two linseeds (linum usitatissimum) genotypes to temperature

introduction: linseed (linum usitatissimum l.) is a multipurpose crop and is cultivated to obtain oil, fiber, and seeds. under optimal moisture conditions, the temperature is considered an environmental factor affecting the germination of this crop. hence, knowing the cardinal temperatures can help farmers to predict the successful germination, emergence, and even yield of linseed and help scientists to develop new cultivars that are more tolerant to high temperatures. therefore, this study was performed to determine the temperature range and the cardinal temperatures of germination in two linseed genotypes.material and methods: the germination response of two linseed genotypes (golchin genotype and line 286) to nine temperatures (3, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, and 40 celsius degrees) was quantified in a crd based split-plot experiment with four replications. for this purpose, three nonlinear regression models (beta, segmented, and dent-like) were used to fit to the data and select the superior model. the superior model was selected using the akaike information index (aic), the modified akaike index (aicc), and ∆i.results: findings showed that the beta model had the best performance in estimating the line 286 cardinal temperatures according to its lower aic (-3.96), aicc (-89.61), and ∆i (0). accordingly, the base, optimum, and maximum temperature as well as the number of biological hours estimated by this model for line 286 were 7.18, 24.22, 40.16 celsius degrees, and 19.25 hours, respectively. in the golchin genotype, the beta model with the lowest aic=-3.89 and aicc= -89.083 fitted better compared with the other models. nonetheless, considering ∆i for beta which was respectively 0, 1.61, and 4.49 for beta, segmented, and dent-like models, beta and segmented models had a similar accuracy in estimation of cardinal temperatures for golchin genotype. these findings represent that the suitable temperature range for germination of the golchin genotype is 3.8- 23.85 celsius degrees and the range of biological hours to 50% of germination varied from 16.42 to 19.77 hours.conclusion: overall, according to the results of this study, it is possible to predict the time to germination under optimal moisture conditions using the beta model for line 286 and one of the two beta and segmented models for the golchin genotype.