ارزیابی اثر دماهای بالا و عمق دفن بر سرنوشت بذر گونه‌های مختلف علف‌هرز تاج خروس (amaranthus sp.)

مقدمه: گونه‌های مختلف جنس تاج خروس از مهمترین علف‌های هرز خسارت‌زا در کل جهان به شمار می‌آیند. با توجه به اهمیت مطالعه تاثیر عوامل مدیریتی بر پویایی بذر گونه‌های مختلف علف‌های هرز، این آزمایش با هدف بررسی تاثیر عمق دفن و درجه حرارت بالا بر پویایی بذر گونه‌های متداول تاج خروس در استان گلستان شامل تاج خروس سفید (a. albus)، تاج خروس خوابیده (a. belitoides)، تاج خروس هیبرید (a. chlorostachys)، تاج خروس ریشه قرمز (a. retrofelexus) و تاج خروس سبز (a. viridis) انجام شد.مواد و روش‌ها: این تحقیق روی پنج گونه تاج‌خروس سفید، تاج‌خروس خوابیده، تاج‌خروس هیبرید، تاج‌خروس ریشه قرمز و تاج‌خروس سبز در شرایط آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. در آزمایش اول سبز شدن بذر گونه‌های مختلف تاج خروس در هشت عمق کاشت شامل صفر، 1، 2، 3، 4، 5، 7 و 10 سانتی‌متر کاشته شدند. در آزمایش دوم بذرها به مدت 5، 10 و 15 دقیقه در معرض دماهای 50، 60، 70، 80، 90، 100 و 110 درجه سلسیوس قرار گرفتند.یافته‌ها: همه بذرهای تاج‌خروس خوابیده و تاج‌خروس سبز درلایه سطحی خاک سبز شدند؛ اما در تاج‌خروس سفید، ریشه قرمز و هیبرید به‌ترتیب 93، 83 و 3 درصد بذرها در سطح خاک سبز شدند. با افزایش عمق دفن به یک‌سانتی‌متر، درصد سبز شدن، بذرهای گونه‌های مختلف تاج‌خروس، به میزان قابل توجهی کاهش یافت و از عمق 2 سانتی‌متر به بعد، درصد سبز شدن بسیار اندک بود. آزمون جوانه‌زنی انجام‌شده روی بذرهای بازیافت شده نشان داد که با توجه به نوع گونه و عمق دفن، صفر تا 16 درصد از بذرها قادر به جوانه‌زنی در محیط پتری بودند و قسمت عمده بذرهای جوانه نزده نیز سالم بودند. در همه گونه‌ها به جز تاج‌خروس هیبرید، دماهای بالا سبب کاهش درصد جوانه‌زنی شد. نتیجه گیری: با توجه به کاهش درصد سبزشدن گونه‌های مختلف تاج‌خروس از عمق بیشتر از یک سانتی متری خاک، استفاده از روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی و متداول می‌تواند در کاهش آلودگی مزارع به این علف‌های هرز موثر باشد. به همچنین نظر می‌رسد دماهای بالا، اگر چه باعث کاهش آلودگی مزارع به علف‌هرز می‌شوند، اما تاثیر قابل توجهی در تخلیه بانک‌بذر آن‌ها ندارند.

evaluating the effect of high temperatures and burial depth on seed fate of different species of amaranthus weed

introduction: the different species of amaranthus species are among the most important damaging weeds in the world. due to the importance of studying the effect of management factors on seed dynamics of different weed species, this experiment aimed to investigate the effect of burial depth and high temperatures on the seed dynamic of different species of amaranthus in golestan province including white pigweed (a. albus), prostrate pigweed (a. belitoides), hybrid amaranthus (a. chlorostachys), redroot pigweed (a. retrofelexus) and green amaranthus (a. viridis) were performed.materials and methods: this research was conducted on five amaranthus species of white pigweed, prostrate pigweed, hybrid amaranthus, redroot pigweed, and green amaranthus at the seed laboratory and greenhouse of gorgan university of agricultural sciences and natural resources. in the first experiment, seed emergence of different species of amaranthus was studied in eight burial depths including 0, 1, 2, 3, 4, 5, 7, and 10 cm. in the second experiment, seeds were exposed to 50, 60, 70, 80, 90, 100, and 110 °c temperatures for 5, 10, and 15 minutes results: all seeds of a. blitoides and a. viridis germinated in the topsoil (zero depth); but, in a. albus, a. retroflexus, a. chlorostachys, 93%, 83%, and 3% of the seeds were emergence at the soil surface, respectively. by increasing the burial depth to one centimeter, the percentage of seeds emergence in different species of amaranthus decreased significantly and was negligible at ≥ 2 cm depth. germination test performed on retrieved seeds showed that zero to 16% of the seeds were able to germinate in petri dish, and most of the non-germinated seeds were viable. in all species except for a. chlorostachys high temperatures reduced the germination percentage.conclusion: due to the reduction of seed germination percentage of different species of amaranthus from a depth of more than one centimeter of soil, it seems that the use of conservation and conventional tillage methods has a good potential to reduce infestation of fields by these weeds. also, although high temperatures reduce weed infestation in fields, they do not have a significant effect on depleting the seed bank of these species.